Huiswerkbegeleiding, hoe pak je dat aan?

Niet iedere scholier heeft begeleiding bij het huiswerk nodig. Sommige pikken het huiswerk maken gemakkelijk op, bijvoorbeeld omdat ze er al aan gewend zijn of omdat ze gedisciplineerd van aard zijn. Al vinden bijna alle kinderen het wel heel prettig wanneer hun ouders betrokken zijn bij hun huiswerk en beschikbaar zijn voor vragen of een proefoverhoring.

De eerste uitdaging waar scholieren vaak voor staan is het plannen van het huiswerk. Hoe zorg je dat alles af is? Wanneer moet je beginnen met leren voor een toets? Hoe zorg je dat je ook nog tijd hebt voor je sport, je muziekles, je vrienden of je bijbaantje?
Het kan heel goed zijn, er een gewoonte van te maken regelmatig samen met je zoon/dochter te kijken in zijn/ haar (digitale) agenda. Bespreek wat er moet gebeuren, wanneer het af moet zijn, wanneer het leerwerk overhoord wordt en hoeveel tijd je zoon/ dochter hiervoor nodig denkt te hebben. Maak samen een planning. Bij het ene kind is het voldoende zo'n planning één keer per week te maken, het andere kind zal er behoefte aan hebben dagelijks (direct uit school of wanneer je werkt, bij je thuiskomst) even deze ondersteuning te ontvangen. Samen kun je dan iedere dag even kijken welk huiswerk er bij is gekomen en hoe dit in de planning ingepast kan worden. In het begin is het vaak nodig dit goed te begeleiden en veel ondersteuning te bieden. Maar langzaamaan zal je dit steeds meer aan je kind zelf kunnen overlaten.

Het kan bij deze planning goed zijn ook ontspanning in te plannen. Zowel een kwartiertje ontspanning tussen het leren door als ook hobby, sport en afspraken met vrienden. Zo staan je kind en jij niet voor verrassingen en is de planning goed uitvoerbaar, ook wanneer er een belangrijke muziekuitvoering of voetbalwedstrijd aankomt.
Sommige kinderen willen ook het liefst alles achter elkaar doen, zodat ze maar klaar zijn. Of omdat faalangst er voor zorgt dat ze maar blijven herhalen en leren. Deze scholieren hebben het extra nodig dat ook ontspanning ingepland wordt.
Probeer zo veel mogelijk te voorkomen dat er 's avonds nog huiswerk gemaakt moet worden.

Bij het begeleiden bij het huiswerk is het de kunst steeds zo veel mogelijk aan je kind zelf over te laten. Probeer zo min mogelijk dwang uit te oefenen en zo veel mogelijk te motiveren. Dit kan soms een flinke uitdaging zijn, vooral bij een wat jongere puber, die het nut van al dat huiswerk nog maar zeer beperkt inziet.
Door je puber te betrekken bij het plannen van het huiswerk en hem/haar inspraak te geven kan een machtsstrijd rond het huiswerk voorkomen worden. Want uiteindelijk wil je dat je kind aan de slag gaat omdat hij dit zelf besluit en niet enkel omdat jij dat opdraagt. Laat je kind ervaren dat op tijd beginnen echt prettiger is, omdat het fijn is wanneer het klaar is en leren echt makkelijker gaat wanneer je het in kleinere stukjes verdeelt en regelmatig herhaalt.

Zorg dat je weet met welke onderwerpen je kind bezig is op school, zodat je kan ondersteunen en eventuele vragen kunt beantwoorden. Weet je zelf niet zoveel van een onderwerp of had je zelf als leerling vroeger moeite met een bepaald vak, ga dan samen met je kind opzoek naar verdere uitleg op internet of zoek iemand in je omgeving die wel verdere uitleg en begeleiding kan geven. Vaak kom je als ouders samen al een heel eind, wat jij moeilijk vindt, is misschien voor je partner een stuk gemakkelijker.

Overigens is hierbij wel enige voorzichtigheid geboden. De methodes die vroeger op school gebruikt werden, zijn nu soms veranderd. Zo wordt het ezelsbruggetje "Meneer Van Dalen Wacht Op Antwoord" om de volgorde van rekenen bij een wat langere som te bepalen, niet meer gebruikt (een duidelijke uitleg waarom 'meneer van Dalen' niet meer gebruikt wordt vind je hier). Je kunt je kind erg in verwarring brengen wanneer jouw oude methodes niet overeenkomen met wat hij/zij leert. Sluit dus steeds goed aan bij de regels die je kind leert en geef liever geen uitleg wanneer je het zelf niet goed begrijpt. Het is dan beter om de begeleiding bij dit vak aan iemand anders over te laten.

Naast een vinger aan de pols houden wat betreft het huiswerk, kan het ook goed zijn de resultaten een beetje in de gaten te houden. Doe dit open en het liefst gewoon samen met je kind. Benadruk dat je dit niet doet om je kind te controleren, maar om te zien hoe goed het gaat en als het wat minder gaat, op tijd te kunnen bijsturen. Een vijfje op basis van één slecht gemaakt proefwerk is een stuk makkelijker op te halen dan een krappe vier na meerdere slecht gemaakte toetsen.
Uiteraard heb je hierbij vooral ook oog voor de inzet die je zoon/ dochter getoond heeft. Op een vier nadat je kind hard heeft zitten leren, reageer je toch heel anders dan op diezelfde vier nadat het leren er een beetje bij ingeschoten is, vanwege een gezellig feestje.
Waak er voor je kind te gaan vergelijken met anderen. Het feit dat een vriend van je kind wel een voldoende haalt, zegt niets over de inspanning van je kind.

Efficiënt werken is ook iets wat scholieren vaak moeten leren. Ze kunnen het gevoel hebben uren achter hun boek te hebben gezeten, maar toch weinig opgestoken hebben, omdat ze de helft van de tijd toch eigenlijk met andere dingen bezig waren. Een uur leren, wanneer je het leren steeds onderbreekt om op whatsapp te kijken is weinig effectief. Beter is het dan de mobiel een half uur weg te leggen, met de afspraak dat er na een half uur leren, tien minuutjes op whatsapp gekeken mag worden.

Bij het leren is herhaling belangrijk. Een week lang iedere dag een half uurtje woordjes leren heeft veel meer effect dan een dag voor het proefwerk twee uur woordjes stampen.

Leerlingen die graag willen opschieten hebben nog wel eens de gewoonte meteen met het maakwerk aan de gang te gaan, zonder eerst de theorie te lezen. Dit lijkt dan te zorgen voor tijdswinst, maar over het algemeen valt dit tegen. Want als je de theorie niet goed gelezen hebt, zul je de opgaven ook niet goed kunnen maken. Op zoek gaan naar de antwoorden of oplossingen in de theorie, kost dan vaak meer moeite en tijd dan eerst rustig lezen en dan goed voorbereid aan de slag gaan.

Steeds meer zelf doen

Uiteindelijk wil je dat je kind zelf de verantwoordelijkheid neemt over zijn/ haar huiswerk. Je wilt niet je kind ook in het vervolgonderwijs nog achter zijn/ haar broek aan moeten zitten om te werken voor school. Bied dus na de eerste periode alleen begeleiding als dit echt nodig is of alleen wanneer je kind hier zelf om vraagt.

Aan het begin van de schoolcarrière van je kind kan het begeleiden bij het huiswerk flink wat van je tijd als ouder vragen. Maar door deze tijd te investeren, leert je kind goed huiswerk aan te pakken en steeds zelfstandiger aan de slag te gaan. En uiteindelijk bereik je daarmee tijdwinst, omdat je steeds minder hoeft te begeleiden.

Overigens, wanneer je niet in de gelegenheid bent je kind goed te begeleiden bij het huiswerk of het begeleiden levert te veel strijd op, dan kan huiswerkbegeleiding door een derde een prima oplossing zijn. Veel scholen bieden huiswerkbegeleiding op school en er zijn ook vele particuliere huiswerkbegeleiders, waar je kind goed terecht kan (kijk eens hier).

De volgende boeken kunnen helpen bij het goed plannen en maken van huiswerk. Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel:
- De kleine ezelsbruggetjes voor Dummies, Huiswerkbegeleiding.nl
- Hoe plan ik mijn huiswerk?, een praktisch werkboek, Marije Kuin
- Ik weet niet, het lukt gewoon niet, krijg zelf grip op tegenvallende schoolresultaten, Jeanette van Dijk (onze recensie)
- De huiswerkhulp, hogere cijfers, sneller klaar, Eva Rensman
- Helpen bij huiswerk, een gids voor ouders, Moniek Vermeulen
- De huiswerkcoach, help je kind met huiswerk, Arnold Brouwer
- BrainBoost planner, Tim Hofman


Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis