Cyberpesten | Pesten via internet

Steeds meer kinderen komen in aanraking met online pesten. Via e-mail, social media en Whatsapp kunnen kinderen elkaar flink dwars zitten. Soms is het bedoeld als een grapje, vaak is het echt pesten.




Schermafbeelding 2023-09-14 om 12.50.18

Weerbaar en vol zelfvertrouwen is een werkboek voor kinderen tussen de acht en veertien jaar oud die weinig zelfvertrouwen hebben of niet voldoende weerbaar zijn. Hier meer informatie
instagramopvoedadvies
facebookopvoedadvies
twitteropvoedadvies
Pesten via internet

Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - december 2006 (aangepast in 2015)

Computers zijn niet meer weg te denken uit ons leven dus ook niet uit het leven van onze kinderen. Computers en internet hebben kinderen veel goeds te bieden, maar flink wat kinderen ontdekken daarnaast al snel dat internet, social media en Whatsapp ook zijn minder leuke kanten kan hebben. Uit onderzoek uitgevoerd door Planet Internet en Qrius (2006) naar online pesten (cyberpesten) bleek dat 18 % van de meisjes en 8 % van de jongens tussen de 11 en 15 jaar wel eens gepest wordt via e-mail, internet of Whatsapp. Onderzoek van het CBS (2015) wees uit dat 8,3% van de 15- tot 18-jarigen wel eens te maken heeft gehad met cyberpesten En de meeste jongeren ervaren dit als erg vervelend, bedreigend en echt als pesten. Het online pesten komt hard aan terwijl de pestkop het vaak eigenlijk meer als een plagerijtje bedoelt. Het effect van een 'plagerijtje' via internet of e-mail wordt vaak flink onderschat door jongeren. Het inleven in degene die gepest wordt wordt hierdoor een stuk moeilijker.

Voor de grap sturen jongeren bijvoorbeeld een anonieme bedreiging naar een vriend met wie ze ruzie hebben, er van uitgaande dat deze vriend wel begrijpt dat het van hen komt en het dus niet al te serieus zal nemen. Maar de ontvanger voelt zich oprecht bedreigd. Omdat bij pesten via internet of e-mail de reactie van de gepeste persoon niet te zien is is het voor jongeren veel moeilijker om het impact van hun 'geintje' in te zien.
We zien dan ook regelmatig dat kinderen die zelf erg te lijden hebben onder online pesten, zelf ook online pesten, maar dat dan enkel zien als een plagerijtje.

Daarnaast zijn er natuurlijk ook de pesterijen die ook echt bewust als pesten bedoelt zijn en echt het doel hebben de jongere te treffen of bang te maken. Jongeren zijn wanneer er contact via e-mail of chat is openhartiger en ongeremder in hun uitlatingen. Deze openhartigheid kan in sommige situaties goed zijn, maar heeft ook zijn nadelen.

Als jongeren online pesten zien zij niet direct het gevolg van hun pestgedrag en de jongere die gepest wordt ziet niet wie er pest. Dit zorgt ervoor dat het pesten op een heel ander niveau gebeurt dan het iemand 'in het gezicht' pesten. De pestkop ziet dan de reactie van het gepeste kind en moet hier mee omgaan. De pestkop kan niet weglopen voor de eigen verantwoordelijkheid over dit pesten.
En het gepeste kind heeft beter zicht op wie er pest en kan daardoor beter inschatten hoe het pesten bedoeld is.
online pesten
Online pesten

Er zijn verschillende manieren om via internet te pesten. Vaak bestaat het pesten uit het versturen van anonieme berichtjes met kwetsende teksten. Dit kan direct gericht zijn aan het kind dat gepest wordt, maar kan ook bestaan uit het versturen van een beschamende tekst of foto van iemand aan alle klasgenoten of bekende van een jongere. Of er wordt een bericht verzonden met een inhoud of een link op internet met iets waar iemand erg van kan schrikken. Zo bestaan er vele filmpjes waarin een rustig tafereeltje plotseling wordt onderbroken door een bloedige of beangstigende foto. Voor de verzender niet meer dan een flauw grapje, maar ook dit kan hard aankomen.

En e-mail, een bericht op social media of via Whatsapp zijn ook gemakkelijke manieren om redelijk anoniem iemand eens de huid vol te schelden of te bedreigen.
Ook kan er via e-mail een enorme hoeveelheid berichtjes verstuurd worden aan een jongeren zodat de mailbox overvol raakt en echte mail niet meer ontvangen kan worden. Of er kan een virus verzonden worden waardoor de computer van de ontvanger problemen gaat vertonen of vastloopt.

Anderen manier om te pesten bestaan meer uit het iemand voor gek zetten voor de rest van de wereld via internet. Dit kan door de social mediakanalen van iemand te hacken en hier eigen dingen op te zetten die kwetsend of beschamend kunnen zijn voor de eigenaar van de website. Of er kan een foto of filmpje verspreid worden op internet. Dit kan een flauwe foto zijn, maar kan ook veel verder gaan, zoals een filmpje van een meisje bloot op internet zetten (soms worden zelfs seksuele handelingen gefilmd) of iemand pesten of pijn doen, dit filmen en dan op internet zetten.

In de vormen van online pesten waarbij iemand via internet aan de wereld (soms letterlijk) blootgelegd wordt, ligt een van de redenen waarom online pesten zo hard kan aankomen, harder soms dan gewoon pesten. Bij het online pesten wordt het kind niet door een of twee jongeren gepest maar ten schande gezet ten overstaan van iedereen die ze kennen (en vaak ook vele die ze niet kennen). Het pesten komt hierdoor heel hard aan en is ook heel moeilijk te ontlopen. Het advies dat ouders vroeger vaak gaven om de pestkop gewoon te mijden gaat bij online pesten echt niet meer op.
pesten online
Wat kun je als ouder er aan doen?

Jongeren praten er niet gemakkelijk met hun ouders over wanneer zij online gepest worden. Vaak ligt hier schaamte aan ten grondslag. Maar veel jongeren hebben ook het gevoel dat het praten met de ouders niet zo zinvol is omdat hun ouders minder weten van internet en dus zeker niet kunnen helpen bij het voorkomen of tegengaan van het pesten. Slecht een derde van de gepeste jongeren geeft aan hier met de ouders over te praten.

Het is dan ook heel goed wanneer ouders zich verdiepen in wat hun kind doet op internet en te zorgen hier voldoende van te weten om het kind hier goed bij te begeleiden. De computer in de kamer is dan ook zeker de meest wenselijke situatie. Maar het mobieltje maakt internet natuurlijk voortdurend beschikbaar. Ook wat betreft het gebruik van internet moeten kinderen opgevoed worden. Jongeren hebben voorlichting nodig maar moeten ook gewaarschuwd worden voor eventuele gevaren en daar valt online pesten ook zeker onder. Het is belangrijk dat jongeren beseffen dat internet voor iedereen toegankelijk is en dat alles op internet door iedereen te zien is. Het is dan dus ook belangrijk dat jongeren leren dat je niet te veel vrij moet geven op internet, zeker niet zaken als e-mailadressen, telefoonnummers, adres of wachtwoorden. Ook online moeten er grenzen gesteld worden. Overigens is verbieden hierbij niet de juiste oplossing. Ten eerste zijn er meer plekken dan alleen thuis waar een kind online kan gaan. En door te verbieden leert het kind ook niet op een goede manier om te gaan met deze nieuwe vormen van met elkaar communiceren.
Als ouders meer betrokken zijn bij wat hun kind online doet, is het ook makkelijker voor de ouders om in de gaten te houden of er sprake is van pesten (zowel als pester als ook als gepeste) en makkelijker voor het kind om te praten over het pesten. Online pesten moet een onderwerp zijn waarover zo af en toe gesproken wordt, zodat het bespreekbaar blijft.

Wanneer het pesten eenmaal geconstateerd is kunnen ouders hun kind helpen door op te sporen wie de pester is. Soms is hier de hulp van de school bij nodig. Door te achterhalen vanaf welke computer het mailtje verstuurd is en op welk tijdstip kan vaak ontdekt worden wie er op dat moment achter de computer zat en dus de pest-mail verstuurd heeft. Wanneer het pesten zich dan ook herhaalt is het goed om de pest-mailtjes te bewaren zodat deze gebruik kunnen worden bij het opsporen van de afzender.

Maar lang niet altijd is te achterhalen wie degene is die pest. In dat geval is het het beste het kind te leren niet te reageren op de pesterijen. Net als bij het 'in het gezicht' pesten gaat de lol er snel vanaf wanneer er geen enkele reactie komt. Ook kan het e-mail adres geblokkeerd worden en ook via Whatsapp is er deze mogelijkheid iemand te blokkeren. Wanneer het blokkeren van een e-mail adres niet mogelijk is in een e-mail programma kan vaak met behulp van een spamfilter (alle post van het specifieke e-mail adres wordt als spam aangemerkt) voorkomen worden dat de mailtjes het kind bereiken omdat de pest-mail direct in de prullenbak beland.
Eventueel kan een nieuwe e-mail adres voor rust zorgen, waarbij het kind dan meteen geleerd moet worden dit e-mail adres niet aan jan en alleman gegeven moet worden.
pesten online mobiel
Wat kunnen scholen doen?

Ook op scholen is nog lang niet altijd voldoende kennis van internet bij de leerkrachten om het pesten binnen de school tegen te gaan. Op de meeste scholen is nog veel meer aandacht voor 'in het gezicht' pesten en dan voor online pesten. De meeste scholen hebben wel een pest-beleid, maar hierin is online pesten vaak nog niet opgenomen. Leerkrachten hebben ook het gevoel weinig te kunnen doen aan het online pesten omdat het buiten beeld van de leerkrachten gebeurt en gedeeltelijk natuurlijk ook buiten school.

Toch, in het schoolbeleid kan zeker het een en ander gedaan worden om online pesten tegen te gaan. Het is noodzakelijk dat scholen kinderen leren omgaan met internet en leren wat het impact kan zijn van dit soort pestrijen. Daarbij kunnen scholen ook een rol spelen in het achterhalen van wie een anonieme e-mail verstuurd heeft van de schoolcomputer door goed bij te houden wie wanneer achter de computer zit. Juist de schoolcomputers zijn geliefde om online te pesten omdat het moeilijk kan zijn om te achterhalen wie het mailtje verstuurd heeft en het pesten dus geheel anoniem kan gebeuren.

Scholen moeten duidelijke regels hebben wat betreft het computergebruik en online pesten en dit vraagt om meer deskundigheid met betrekking tot internet binnen scholen. Niet alleen om kinderen te leren werken met alle mogelijkheden die internet biedt, maar ook om kinderen te leren omgaan met de minder leuke kanten van het internet.

Pesten is van alle tijden en heeft altijd al plaats gevonden. Maar met het online pesten is een hele nieuwe manier van pesten in opkomst en ouders, leerkrachten en kinderen moeten leren hoe hier op een goede manier mee om te gaan. Net als gewoon pesten is het niet altijd te voorkomen maar kan er wel geleerd worden er zo goed mogelijk mee om te gaan.

Er zijn verschillende jeugdboeken over online pesten. Het lezen van een boek over online pesten kan kinderen inzicht geven in wat online pesten is en met je doet en hierdoor preventief werken of een kind dat al gepest wordt ondersteunen. Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel:
- 500 appjes die ik niet wil lezen, Maren Stoffels (9 tot 12 jaar)
- Offline, Caja Cazemier ( 11 tot 14 jaar) (onze recensie)
- Selfie, Mariette Middelbeek (12 tot 15 jaar)
- Geen bericht, goed bericht, Caja Cazemier ( 10 tot 13 jaar)
- Like me!, Caja Cazemier ( 13 tot 15 jaar)


Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Vraag per e-mail of advies aan huis






Informatie voor dit artikel komt van:
www.mijnkindonline.nl
www.stopdigitaalpesten.nl/
Pel, R. (2005), Zelfs thuis ben je niet veilig. J/M december 2005

Steeds meer kinderen komen in aanraking met online pesten. Via e-mail, social media en Whatsapp kunnen kinderen elkaar flink dwars zitten. Soms is het bedoeld als een grapje, vaak is het echt pesten.




Schermafbeelding 2023-09-14 om 12.50.18

Weerbaar en vol zelfvertrouwen is een werkboek voor kinderen tussen de acht en veertien jaar oud die weinig zelfvertrouwen hebben of niet voldoende weerbaar zijn. Hier meer informatie
Auteursrechten nadrukkelijk voorbehouden