Ze vinden me niet leuk
Acceptatie door leeftijdsgenoten
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - april 2002
Het liefst zouden we natuurlijk zien dat kinderen in het kiezen van wie zij aardig vinden zouden kijken naar karaktertrekken als eerlijkheid, gevoeligheid, medeleven en vriendelijkheid.
Maar helaas spelen ook veel zaken een rol mee die moeilijk te veranderen zijn en weinig te maken hebben met wie het kind werkelijk is. Belangrijke zaken bij de acceptatie door leeftijdgenoten zijn onder andere de naam van het kind, zijn of haar uiterlijk en de leeftijd speelt een rol net als de sekse. Al deze kenmerken zijn niet te beïnvloeden door het kind. Alleen sociale vaardigheden, wat ook een belangrijke rol speelt bij acceptatie door leeftijdgenoten in iets waar invloed op uit geoefend kan worden.
Naam
Een onbekende naam kan bijdragen aan een mindere acceptatie. Gelukkig speelt de naam van een kind maar een kleine rol en is het maar een van de variabele die de acceptatie door anderen bepaalt. Een kind met een onbekende, moeilijke naam die sociaal vaardig is zal geen problemen hebben met acceptatie door leeftijdgenoten. Terwijl een kind met een populaire naam best problemen kan hebben met de acceptatie.
Acceptatie door leeftijdsgenoten
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - april 2002
Het liefst zouden we natuurlijk zien dat kinderen in het kiezen van wie zij aardig vinden zouden kijken naar karaktertrekken als eerlijkheid, gevoeligheid, medeleven en vriendelijkheid.
Maar helaas spelen ook veel zaken een rol mee die moeilijk te veranderen zijn en weinig te maken hebben met wie het kind werkelijk is. Belangrijke zaken bij de acceptatie door leeftijdgenoten zijn onder andere de naam van het kind, zijn of haar uiterlijk en de leeftijd speelt een rol net als de sekse. Al deze kenmerken zijn niet te beïnvloeden door het kind. Alleen sociale vaardigheden, wat ook een belangrijke rol speelt bij acceptatie door leeftijdgenoten in iets waar invloed op uit geoefend kan worden.
Naam
Een onbekende naam kan bijdragen aan een mindere acceptatie. Gelukkig speelt de naam van een kind maar een kleine rol en is het maar een van de variabele die de acceptatie door anderen bepaalt. Een kind met een onbekende, moeilijke naam die sociaal vaardig is zal geen problemen hebben met acceptatie door leeftijdgenoten. Terwijl een kind met een populaire naam best problemen kan hebben met de acceptatie.
Uiterlijk speelt een belangrijke rol bij de eerste reactie en beoordeling, zowel bij kinderen al bij volwassenen. (voor diegene die meer over dit onderwerp willen lezen het artikel "spiegeltje aan de wand" )
Kinderen beginnen vanaf een jaar of drie onderscheidt te maken tussen aantrekkelijke en minder aantrekkelijke kinderen. Het atletische type is het meest populair, gevolgd door het wat magere type kind. Dikke kinderen zijn over het algemeen het minst populair. Van aantrekkelijke kinderen worden vaak ook positievere karaktertrekken verwacht. Dit kan er voor zorgen dat het kind zich ook gaat gedragen naar de verwachtingen van de kinderen om hem/ haar heen. Hierdoor wordt het idee over uiterlijk van kinderen dus bevestigd.
Uiterlijk speelt bij meisjes overigens een belangrijkere rol dan bij jongens.
Leeftijd
Ook leeftijd blijkt een rol te spelen in de acceptatie door andere kinderen. Kinderen komen natuurlijk het meest in contact met leeftijdgenoten. Iedere leeftijd stelt andere eisen aan een kind en zijn/haar sociale vaardigheden. Kinderen die bij hun leeftijdgenoten onpopulair zijn vinden soms wel een aansluiting bij wat jongere kinderen. Ze hebben bij deze kinderen aanzien door hun leeftijd. En het jongere kind wordt als minder bedreigend ervaren en daardoor voelt het onpopulaire kind zich zekerder en maakt hierdoor makkelijker contact. En jongere kinderen beschikken ook over wat minder sociale vaardigheden en dit sluit vaak beter aan bij de sociale vaardigheden van het niet zo populaire kind.
Kinderen die door omstandigheden (bijvoorbeeld klas overslaan etcetera) in een groep kinderen terechtkomen van oudere kinderen kunnen hierdoor inboeten aan populariteit.
Kinderen kiezen meestal vrienden van dezelfde sekse. Vriendschappen tussen meisjes en jongens worden vaak een beetje geheim gehouden, als of het iets om je voor te schamen. Bij de keuze van kinderen van dezelfde sekse spelen natuurlijk verschil in activiteiten en interesses van meisjes en jongens een belangrijke rol.
Kinderen die in een groep terecht komen met veel kinderen van de andere sekse kunnen hier problemen krijgen met de acceptatie door leeftijdgenoten.
Sociale vaardigheden
Dat sociale vaardigheden een belangrijke rol speelt in de acceptatie door leeftijdgenoten is wel logisch. Een kind dat sociaal vaardig is, is gemakkelijk in de omgang en zal dus gemakkelijk geaccepteerd worden. (wie meer wil lezen over sociale vaardigheden vindt hier in het archief het artikel Sociale vaardigheden over.)
Populaire kinderen blijken socialer te zijn, meer naar anderen gericht en opener naar anderen. Ze stappen meer op andere kinderen af. Kinderen die niet populair zijn hebben juist de neiging leeftijdgenoten te ontwijken
Belangrijk is ook of het kind durft vol te houden en een andere aanpak durft te proberen wanneer iets niet werkt. Een eerste poging tot contact mislukt vaak. Toch wordt zo'n 75 % van de kinderen uiteindelijk geaccepteerd omdat zij het contact leggen opnieuw proberen.
Sociale status is ook moeilijk te veranderen. Een populair kind wat in een nieuwe groep terecht komt is al snel weer populair en het onpopulaire kind is binnen de kortste keren ook weer onpopulair. Toch is hier wel verandering in te brengen door het kind sociale vaardigheden te leren.
De invloed van ouders
De ouders spelen een belangrijke rol bij het aanleren van sociale vaardigheden. De ouders bepalen of het kind in een buurt woont met veel of weinig kinderen. Ook bepalen de ouders of het kind wel of niet naar de crèche gaat en wanneer het naar de peuterspeelzaal gaat. De ouders bepalen de eerste jaren dus wanneer en hoeveel het kind in contact komt met andere kinderen. Ook de vriendenkring en familie van de ouders speelt hierin een rol. Een eerste kind binnen een familie met ouders met kinderloze vrienden ontmoet minder kinderen dan een kind in een familie met veel neefjes en nichtjes of met ouders met vrienden die ook kinderen hebben.
Ook spelen de ouders een belangrijke rol bij de ontwikkeling van sociale vaardigheden als model en coach. De ouders kunnen adviseren en het kind steunen. Ook kunnen de ouders ingrijpen en bijsturen.
Ieder kind wil geaccepteerd worden
Acceptatie door leeftijdgenoten is natuurlijk belangrijk voor ieder kind. Helaas is het voor het ene kind vanzelfsprekend geaccepteerd te worden en moet het andere kind er erg zijn best voor doen en slaagt er soms niet in echt geaccepteerd te worden.
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Vraag per e-mail of advies aan huis
Literatuur:
Hetherington, E.M. & Parke R.P. (1986) Childpsychology, a contemporary viewpoint. Hoofdstuk13, blz 554 - 564, McGraw Hill International Editions.