Aandachtsstoornis of leerstoornis

Aandachtsstoornis of leerstoornis ?

drs. Tamar de Vos van der Hoeven - juli 2003

Deze maand vanwege de vakantie een korte maar vrij wetenschappelijke tekst. Voor een meer uitgebreid en minder wetenschappelijk artikel raad ik u aan in het archief te kijken.

Aandacht is een gecompliceerd concept. Er zijn vele verschillende definities die de term proberen te beschrijven. Iedereen ervaart in zijn leven momenten dat hij of zij het gevoel heeft de aandacht er niet zo goed bij te kunnen houden. Dit kan door vele verschillende omstandigheden komen zoals vermoeidheid, desinteresse, andere dingen aan het hoofd hebben etcetera. Aandacht lijkt dan ook een algemeen geaccepteerd begrip. Maar bestaat het concept aandacht eigenlijk wel? Is 'aandacht' eigenlijk niet enkel een verzamelnaam voor een aantal van elkaar te onderscheiden concepten zoals concentratie, alertheid, activiteit, selectie, analyse enzovoort.

Als deze stelling waar is kunnen wij niet simpelweg spreken van een aandachtsstoornis. Er moet dan bekeken worden waar het probleem zit. Is de concentratie niet goed, zit het probleem bij de selectie of wordt de analyse niet goed uitgevoerd?

Maar is het wel zo dat aandacht slechts een verzamelnaam is voor een aantal van elkaar losstaande concepten? Naar mijn idee niet. Inderdaad maken de hierboven besproken concepten deel uit van het concept aandacht, maar het is niet zo dat zij simpelweg zijn samengevoegd in één term. Naar mijn idee vindt er interactie plaats tussen deze concepten. Concentratie beïnvloed de activiteit en de selectie, en analyse maakt een nog betere selectie mogelijk waardoor nog beter gezocht kan worden en betere synthese gevormd kunnen worden etcetera. Een stoornis in de aandacht hoeft niet te betekenen dat er een stoornis is in één van de concepten, wat natuurlijk wel kan, maar kan ook betekenen dat er een stoornis is in de interactie tussen de concepten. Een zeer hoge concentratie kan bijvoorbeeld een negatief effect hebben op de activiteit of de selectie.

Het is belangrijk voor het onderzoek naar leermoeilijkheden, om vast te stellen of aandachtsstoornissen bestaan. Als men van mening is dat aandachtsstoornissen niet bestaan, betekent dit dat ieder kind dat problemen heeft met leren, een leerstoornis heeft.

Ik deel deze mening niet. Ik denk dat er wel degelijk onderscheidt gemaakt moet worden tussen kinderen met leermoeilijkheden vanwege leerstoornissen en kinderen met leermoeilijkheden vanwege aandachtsstoornissen. Een kind met een leerstoornis heeft werkelijk problemen met de te leren stof, terwijl een kind met een aandachtsstoornissen niet zo zeer problemen heeft met de te leren stof, maar problemen heeft met zijn of haar aandacht er bij houden. Beide groepen hebben verschillende behandeling en verschillende aanpassingen nodig in hun leerprogramma. Door alle kinderen met leermoeilijkheden op een hoop te gooien, worden er, naar mijn idee, minder specifieke behandelingen ontwikkeld en krijgt niet ieder kind de juiste hulp voor zijn of haar eigen specifieke probleem.

Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Vraag per e-mail of advies aan huis

Wong, B.Y.L. (1991) Learning about Learning Disabilities, hoofdstuk 3: Attention Disorders. Academic Press, inc.

Het is belangrijk om, wanneer een kind moeite heeft met leren, vast te stellen of er sprake kan zijn van een aandachtstekortstoornis.

Het is belangrijk om, wanneer een kind moeite heeft met leren, vast te stellen of er sprake kan zijn van een aandachtstekortstoornis.