Mam, iedereen heeft er één!
Je kind goed leren omgaan met zijn/haar mobiel
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - juni 2019
Je kind goed leren omgaan met zijn/haar mobiel
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - juni 2019
Wanneer je steeds meer klasgenootjes en vrienden van je zoon of dochter met een smartphone ziet, weet je dat de vraag gaat komen: "Mag ik een mobieltje?" Of je hier een positief antwoord op geeft is natuurlijk helemaal aan jou. Er zijn geen regels die voorschrijven wanneer een kind er aan toe is om een eigen telefoon te hebben, die beslissing is echt aan jou. Sommige kinderen hebben met acht jaar al een smartphone, andere ouders vinden met een jaar of twaalf, bij de overgang naar de middelbare school, vroeg genoeg. Kijk bij je afweging of je 'ja' zegt, goed in hoeverre je kind baat kan hebben bij een telefoon. Natuurlijk is het leuk om spelletjes te kunnen spelen en met je vriend(inn)en te kunnen appen. Maar van enige noodzaak is dan natuurlijk geen sprake. Terwijl het wel fijn kan zijn, wanneer je weet dat jouw zoon/ dochter jou kan bellen wanneer hij/zij alleen naar school fietst, met een lekke band staat op de weg terug van sporttraining of al zelf reist met het openbaar vervoer. Kijk goed wat een mobiel voor voordeel kan opleveren voor jou en je kind. En kijk natuurlijk ook of je kind verantwoordelijk genoeg is om een eigen mobiel te hebben. Wanneer je zoon/ dochter nog regelmatig zijn/ haar jas of tas ergens laat liggen of al drie broodtrommels heeft versleten vanwege gooien of voetballen met de schooltas, dan kun je je afvragen of hij/ zij verantwoordelijk genoeg is om zo'n duur apparaat te hebben.
Een smartphone is natuurlijk vooral aantrekkelijk vanwege alle mogelijkheden die deze biedt. Al op zeer jonge leeftijd ontdekken kinderen de smartphone of tablet van hun ouders en deze hebben een enorme aantrekkingskracht op kinderen. Met een smartphone of tablet bij je, hoef je je nooit te vervelen. Voor pubers is een mobieltje nog tien keer zo aantrekkelijk, omdat het een belangrijke rol kan spelen bij het onderhouden van sociale contacten. Diverse apps bieden uiteenlopende mogelijkheden om met vrienden in contact te staan en jezelf te tonen aan de wereld. Pubers hebben veel behoefte aan sociale bevestiging en via social media kunnen ze deze krijgen. Iedere like of WhatsApp is een bevestiging dat je gezien wordt en zorgt voor de aanmaak van dopamine (gelukshormoon) in de hersenen.
Een eigen mobiel
Wanneer je besloten hebt dat je kind een smartphone mag hebben, dan is het goed je te realiseren dat je met het enkel geven van dit mobieltje en uitleggen hoe het werkt - wat eigenlijk nooit nodig is, dat weten ze prima en ontdekken ze ook wel zelf - echt te kort schiet. Pubers voelen zich misschien al heel groot en zelfstandig, in het omgaan met hun mobiel en alles wat daar bij komt kijken aan social media hebben ze zeker tot een jaar of vijftien nog een hoop begeleiding nodig. Voor volwassenen kan het al lastig zijn, zich niet te laten afleiden door hun telefoon. Voor een (jonge) puber is het nog tien keer zo lastig om weerstand te bieden aan de wereld die er voor ze openligt op hun mobiel. De groepsdruk en de behoefte er bij te horen, zorgen er voor dat het gevoel ontstaat dat op ieder berichtje dat binnenkomt op de telefoon gereageerd moet worden. Terwijl iedereen die wel eens in de app-groep van een stel pubers heeft gekeken, weet dat ten minste 90% van wat er gezegd wordt, echt niet om een onmiddellijke reactie vraagt. De 'Fear Of Missing Out', de angst dat je net iets belangrijks mist als je even niet op je telefoon kijkt, kan groot zijn bij pubers.
Pubers zijn ook nog erg impulsief en hebben er moeite mee om over de langere-termijngevolgen van hun gedrag na te denken. Het nu kletsen op WhatsApp of het spelen van dat spelletje is een stuk leuker dan leren voor die toets van volgende week. Dat de consequenties van deze keuze een onvoldoende kunnen zijn of de noodzaak om op de laatste avond voor de toets tot laat te moeten leren, wordt over het hoofd gezien.
Kinderen die te veel tijd aan hun mobiel besteden, lijken sneller afgeleid te zijn. Ze vinden het moeilijk om zich langere tijd op één ding te concentreren. Uiteraard kan te veel tijd op de telefoon bezig zijn 's avonds zorgen voor slaapgebrek en kan huiswerk te lijden hebben onder het telefoongebruik. Ingrijpen is dan noodzakelijk, zeker wanneer je ook merkt dat er strijd ontstaat wanneer de telefoon weggelegd moet worden of wanneer je kind liegt over het gebruik van het mobieltje.
Nu klinkt dit allemaal heel negatief en natuurlijk zijn er ook zeker positieve kanten aan het hebben van een mobiel. Probeer deze ook te blijven zien. Smartphones hebben ons een keur aan mogelijkheden gegeven om met anderen in contact te staan en over enorm veel informatie en vermaak te beschikken. Want natuurlijk is er ook niets op tegen om online een spelletje te doen of een serie te kijken. Zolang we er maar verstandig mee omgaan.
Het is dus belangrijk om goede afspraken te maken met je kind zodra hij of zij een mobieltje heeft. Praktische afspraken over het gebruik van de smartphone (wanneer wel en niet, wie betaalt het abonnement, wat als er schade is etc.), maar ook over inhoudelijke zaken als privacy, hoe ga je met elkaar om online, wat als je gepest wordt of nare dingen ziet etc. Je kind moet op een verantwoorde manier leren omgaan met zowel zijn/ haar telefoon als met social media
De eerste, belangrijke afspraak die gemaakt moet worden, is die wanneer de telefoon wel en niet gebruikt mag worden. Het is goed om hier vanaf het begin duidelijke afspraken over te maken, zodat hier later zo min mogelijk discussie over kan ontstaan. We zien vaak dat kinderen van elf/ twaalf jaar nog zonder protest die telefoon weg leggen in de avond, maar twee of drie jaartjes later toch graag hun mobiel meenemen naar hun slaapkamer. Wanneer hier vanaf het begin duidelijke afspraken over zijn, is het veel makkelijker deze te handhaven. Zeker wanneer deze regels voor iedereen in huis gelden en jij als ouder je telefoon dus ook 's nachts beneden laat.
Als ouder bepaal jij natuurlijk de regels en misschien vind jij het helemaal geen probleem wanneer iedereen tijdens het eten op zijn/ haar mobiel zit of wanneer de telefoon wel mee gaat naar de slaapkamer. Maar in de meeste gezinnen zien we dat er afspraken worden gemaakt dat de mobiel weggelegd wordt tijdens het eten, niet mee gaat naar bed, weggelegd wordt als er familie op bezoek is, absoluut niet gebruikt mag worden in het verkeer en opzij gelegd wordt tijdens het huiswerk maken. Al kan dit laatste punt best lastig zijn, omdat steeds vaker gebruik wordt gemaakt van die mobiel of de tablet/ IPad bij het leren. Scholen maken steeds vaker gebruik van onderwijsondersteunende apps en bij huiswerk en samenwerkopdrachten kunnen WhatsApp en Skype overleg een stuk gemakkelijker maken. Het is natuurlijk heel prettig wanneer je kind een wiskundesom niet begrijpt, dat er in de klassenapp-groep klasgenoten zijn die kunnen helpen. Maar tijdens dat overleg verschijnen er ook tien niet belangrijke appjes, drie snapjes, een herinnering van een spelletje en de aankondiging van een leuk filmpje op You Tube. Het kan dan heel moeilijk zijn om dit alles te negeren en toch weer verder met wiskunde te gaan. Al slaagt het ene kind hier natuurlijk makkelijker in dan het andere kind.
De mobiel mee naar bed, is vaak ook een discussiepunt. Gesprekken in WhatsApp-groepen kunnen tot ver in de avond /nacht doorgaan en menige puber wil hier niets van missen. Een veel gehoord bezwaar tegen de telefoon mee naar bed, is het blauwe licht van de smartphone dat de aanmaak van melatonine ('slaaphormoon') tegengaat. Menig puber zal dit bezwaar weerleggen door aan te geven de nachtstand (het licht kleurt 's avonds minder blauw) ingesteld te hebben op het mobieltje. Maar hiermee is het probleem van je telefoon meenemen naar bed niet opgelost. Want er blijven tot diep in de avond appjes, pingetjes en snapjes binnenkomen, waardoor je kind evengoed niet slaapt. Beter is het dus toch om die telefoon beneden te laten. Het argument "Ja, maar het is mijn wekker" is makkelijk te ondervangen door gewoon een simpele wekker te kopen.
Bij het maken van afspraken is het belangrijk om niet alleen te kijken naar je eigen ideeën, maar ook goed te kijken welke verantwoordelijkheden jouw kind aankan. En kies er liever voor afspraken te maken, dan regels op te leggen. Wanneer er regels opgelegd worden, is de kans groot dat je puber zich hier niet zo veel van aan zal trekken. Terwijl afspraken samen gemaakt worden en dus minder makkelijk te negeren zijn. Leg goed uit waarom je bepaalde afspraken wilt maken en luister ook naar de argumenten van je kind. Wanneer jij naar hem/ haar luistert, is de kans groter dat je zoon/ dochter ook naar jou zal luisteren. Leg uit waarom jij liever niet wil dat de mobiel mee gaat naar de slaapkamer (b.v. slaapgebrek, niet nodig 's nachts) waarom aan tafel de mobieltjes weggelegd worden (b.v. beleefdheid, met elkaar kunnen praten), waarom bellen en appen in het verkeer gevaarlijk is en waarom een mobiel tijdens het huiswerk maken niet zo handig kan zijn (b.v. concentratie, afleiding).
Geef je kind daarna de ruimte om hier op te reageren. Misschien neemt hij/ zij sommige van je zorgen wel weg of komt je kind er achter dat hij/ zij geen goede argumenten heeft om jouw argumenten te weerleggen. Zo kun je dan samen tot afspraken komen waar jullie je beiden in kunnen vinden (waarbij het natuurlijk best kan dat je puber schoorvoetend akkoord moet gaan omdat hij/ zij het er eigenlijk niet mee eens is, maar geen argumenten kan verzinnen om jou te overtuigen).
Daarnaast is het goed om samen te kijken naar de kosten van een mobiel. Bespreek wie de telefoon en het abonnement gaat betalen. Het kan goed zijn de eerste maanden samen te kijken in hoeverre je kind zich redt met zijn of haar abonnement. Het is heel lastig om goed zicht te krijgen op hoeveel je verbruikt wanneer je in de trein wat You Tube-filmpjes kijkt of een uur lang belt met een vriendin. Door dit samen een tijdje in de gaten te houden, voorkom je nare verrassingen en leert je kind verantwoord om te gaan met het abonnement. Kijk hierbij ook naar zaken als in-app uitgaven.
Een goed gesprek over wat je wel en niet doet online is ook verstandig. Je zal dit gesprek waarschijnlijk al eerder gevoerd hebben, maar bij een eerste telefoon is het goed hier toch weer even samen naar te kijken. Praat over zaken als privacy en wat je wel of niet zegt online (internet-etiquette). Voor pubers (en vaak ook voor volwassenen) kan het lastig zijn om goed in te schatten hoe een appje over kan komen, omdat de non-verbale communicatie ontbreekt. Je kunt natuurlijk Emojis gebruiken om enigszins aan te geven hoe een opmerking bedoeld is, maar ook deze worden nog wel eens verkeerd geïnterpreteerd of gebruikt.
Ook zaken als cyberpesten (meer hierover in ons artikel 'pesten via internet'), het versturen van foto's (waarbij je als je kind wat ouder wordt ook 'sexting' zal willen bespreken), herkennen en omgaan met nepnieuws en wat te doen bij nare beelden en ervaringen online, dienen besproken te worden.
Als ouder heb je hierin een belangrijke voorbeeldfunctie. Het is moeilijk aan je kind te verkopen dat hij/ zij geen telefoon aan tafel mag hebben als jij regelmatig aan tafel je mail checkt of met collega's appt. En wanneer jouw telefoon naast je bed ligt, is de kans groot dat de mobiel van je kind ook al heel snel naast zijn/haar bed ligt. Want waarom zouden de regels voor jou niet gelden? Hou je zelf aan de huisregels wat betreft het gebruik van de mobiel en geef daarnaast ook het goede voorbeeld door zo nu en dan je telefoon helemaal weg te leggen en er helemaal voor je kind te zijn.
Het kan de eerste weken dat je kind een mobiel heeft, goed zijn om eens samen bij te houden hoeveel tijd er besteed wordt op de telefoon. Zo krijg jij als ouder inzicht in het telefoongebruik van je kind en krijgt je kind zelf ook wat beter zicht op hoeveel tijd hij/ zij op die telefoon zit. Vraag je kind dit te doen en hou in diezelfde periode ook je eigen gebruik bij. Er zijn verschillende apps waarmee dit kan. Kijk na een week samen hoeveel tijd jullie beiden hebben doorgebracht op de telefoon en welke apps er zijn gebruikt. Vaak schrikken kinderen (en volwassenen soms ook) hoeveel tijd ze hebben besteed aan hun telefoon. Zeker wanneer je daarna bedenkt wat je kind of jijzelf allemaal had kunnen doen in die tijd. Je helpt je kind zo wat kritischer te staan tegenover het gebruik van de mobiel en schept ruimte om hier zo af en toe over te praten. Je kunt ook samen de uitdaging aangaan om minder tijd online door te brengen. Door dit samen te doen geef je het goede voorbeeld en maak je gesprekken hierover gemakkelijker. Je kind zal hierdoor meer open staan voor jouw begeleiding en eventuele zorgen.
Door voor zoveel mogelijk apps de push-meldingen (meldingen dat je een bericht hebt ontvangen of dat er iets nieuws op de app is) uit te zetten, trekt de telefoon minder voortdurend de aandacht. Het kan moeilijk voor je kind (en misschien ook voor jou) zijn om al die berichtjes te negeren. Zeker omdat je zonder te kijken nooit weet of het een belangrijk berichtje betreft of enkel reclame voor een nieuwe mogelijkheid binnen een spel dat je amper speelt. Door alleen de meest noodzakelijke push-berichten aan te laten staan, weet je zekerder dat het bericht dat binnenkomt ook echt om jouw aandacht vraagt.
Maar hecht niet te veel waarde aan het alleen in de gaten houden hoeveel tijd je kind op de telefoon doorbrengt. Belangrijker kan het zijn om te zien wat je kind online doet en wat hij/ zij nog zonder telefoon onderneemt. Wanneer het huiswerk gemaakt is, de sportclub bezocht is en er de vorige dag nog vrienden langs geweest zijn, is er niets op tegen wat meer tijd op de telefoon toe te staan. Pubers onderhouden zo ook hun sociale contacten en online valt er ook een hoop interessants en zinvols te ontdekken. Anderhalf uur op de telefoon staat toch in een heel ander daglicht, als je ontdekt dat je dochter/zoon een boek online aan het lezen is of zich aan het verdiepen is in iets dat hij/ zij graag wil leren. Kijk dus verder dan alleen de tijd doorgebracht op de telefoon. En kijk vooral ook of er nog genoeg face-to-face contact met vrienden is (waarbij er niet enkel bij elkaar gezeten wordt met allemaal een telefoon in de hand), of er nog gesport wordt en of schoolwerk niet te lijden heeft onder het steeds online zijn.
Een vaste plek in huis waar de telefoons liggen (aan de oplader) helpt ook om de telefoon bij tijd en wijle en op de afgesproken momenten weg te leggen. Een mobiel die rondzwerft in de kamer is toch makkelijker opgepakt dan een mobiel die op een vaste plek in de hal of de keuken of zo ligt. Zeker wanneer de telefoon daar even uit het zicht en vooral buiten het gehoor ligt. Je helpt je kind maar ook jezelf zo wat minder op die telefoon te kijken.
Want we hoeven ook niet ieder vrij moment te vullen met appjes, snapjes, memes en filmpjes. Gewoon rust aan je hoofd, even hangen, niets doen en je vervelen is ook gezond.
Er zijn verschillende boeken over kinderen en hun mobieltje. (Hoewel deze lijst zorgvuldig is samengesteld, kan Opvoedadvies.nl niet instaan voor de kwaliteit van de in deze boeken verstrekte informatie). Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel.
- Maki en zijn mobieltje, Nick Blaser (8 tot 12 jaar)
- Max Axiom in Actie - De slimme techniek van je mobiele telefoon, Tammy Enz ( +10 jaar)
- Ontsnap aan je telefoon, Tips voor de leukste offline momenten, Witte Leeuw ( + 12 jaar)
- Selfie, Mariette Middelbeek (12 tot 15)
- Like me!, Caja Cazemier (13 tot 15)
- Leg dat #@!ding nou 'ns weg!, Marnix Pauwels (+15 jaar)
- Focus, over sociale media als de grote afleider, Justine Pardoen (ouders)
- Samen de online wereld verkennen, een reisgids voor in de klas en thuis, Niels Baas (ouders)
- vindikleuk, gids voor ouders en andere opvoeders, Lieve Swinnen (ouders)
- Superverslavend, waarom smartphones, apps en social media zo verslavend zijn, Adam Alter (ouders)
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis
Informatie voor dit artikel komt van:
https://www.meertalig.nl/meertaligheid/meertalig-opvoeden-hoe-gaat-dat/
https://www.meertalig.nl/meertaligheid/manieren/
https://www.jmouders.nl/tweetalig-opvoeden-mama-mag-ik-een-candy/
https://dekennisvannu.nl/site/artikel/Tweetalig-opvoeden-hoe-pak-je-dat-aan-/9023
