Mama, kan dat ook bij ons gebeuren?
Praten over wat er gebeurt in de wereld
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - oktober 2017
Praten over wat er gebeurt in de wereld
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - oktober 2017
We leven in een wereld waarin regelmatig nare dingen gebeuren. Aanslagen, natuurrampen, schietpartijen, het liefste houden we het allemaal ver bij onze kinderen vandaan. Maar in hoeverre is dat mogelijk in de huidige maatschappij waarin we heel snel op de hoogte zijn van wat er gebeurt in de wereld? Waar er overal beelden beschikbaar zijn en informatie voor het oprapen ligt. Hoe graag we onze kinderen ook willen afschermen, het is gewoon niet mogelijk. En dus zullen we soms toch moeten praten over wat er gebeurt in de wereld. Want als je er niet over praat, kan je kind het gevoel krijgen dat het er niet over mag of kan praten met jou. Of het kan bij anderen informatie gaan zoeken en dan is het maar de vraag of deze informatie correct is en aansluit bij de ontwikkeling van je kind.
Maar hoe praat je over dit soort schokkende gebeurtenissen zonder je kind erg bang te maken?
Maar hoe praat je over dit soort schokkende gebeurtenissen zonder je kind erg bang te maken?
Allereerst is het belangrijk om te ontdekken wat je kind al weet, zodat je hier op af kunt stemmen. Informeer wat je kind gehoord en gezien heeft. Vraag goed door zodat je een goed beeld krijgt van wat je dochter/ zoon al weet en hoe hij/ zij zich hierbij voelt. Dit geeft je meteen de kans eventuele misverstanden recht te zetten. Want helaas wordt er ook een hoop onjuiste informatie gegeven na ernstige gebeurtenissen in de wereld. Of kinderen begrijpen een situatie verkeerd omdat ze wel iets hebben opgevangen, maar niet alle informatie hebben mee gekregen. Zo kan een jongetje van zeven op het schoolplein horen over een schietpartij met veel doden, maar niet meekrijgen dat dit in Amerika is gebeurd. De angst kan dan ontstaan dat het misschien wel in de buurt heeft plaats gevonden. Een duidelijke uitleg wat er gebeurd is en waar, kan dan al een hoop angst wegnemen.
Hierna is het dan belangrijk je kind de ruimte te geven zijn/ haar zorgen en gevoelens te uiten. Onze eerste impuls is dan vaak te sussen en te zeggen dat hij/ zij zich hierover echt geen zorgen hoeft te maken. Maar daarmee wimpel je de gevoelens van je kind weg en neem je deze niet serieus. Je zoon, dochter is er meer bij gebaat wanneer je serieus luistert naar zijn/ haar zorgen en daarna samen gaat bekijken hoe deze zorgen weer kunnen afnemen.
Natuurlijk hou je hierbij wel rekening met de leeftijd van je kind en verloopt het gesprek met een kleuter dus heel anders dan dat met een puber.
Per leeftijd
Baby's en peuters leven nog zo in hun eigen kleine wereld dat we ze gelukkig nog wel helemaal kunnen afschermen van de ellende in de wereld. En dat we dat ook bewust moeten doen. Vooral peuters krijgen meer mee dan wij soms denken, dus laat in de auto van het kinderdagverblijf naar huis de radio lekker uit of draai muziek en zet de TV pas aan wanneer je kindje in bed ligt.
Ook op de kleuterleeftijd is het goed je kind nog zo veel mogelijk af te schermen voor berichtgeving over nare gebeurtenissen in de wereld. Maar wanneer je kindje eenmaal de kleuterleeftijd heeft bereikt is de kans wel steeds groter dat hij/ zij toch iets opvangt (op school, van een oudere broer/ zus van een vriendje etc.). Het is dan wel aan te raden er over te praten. Hou het gesprek kort en geef alleen de hoognodige informatie, die aansluit bij de leeftijd van je kind. Vertel in simpele bewoordingen in grote lijnen wat er gebeurd is. En doe dit dus alleen wanneer je merkt dat je kind iets heeft opgevangen of met angsten/ zorgen zit. Stel je kind gerust en laat het onderwerp daarna rusten. Ook op deze leeftijd is het belangrijk er alert op te zijn wat je zelf bekijkt op TV, op internet en in de krant. Hou dit echt liever nog bij je kind vandaan.
Scherm ook op deze leeftijd je kind nog enigszins af van de volwassen berichtgeving over incidenten. Wanneer je merkt dat je zoon/ dochter behoefte heeft aan informatie, zoek die dan bij informatiebronnen die goed afgestemd zijn op de leeftijd van je kind zoals het jeugdjournaal (vanaf 9 jaar), Kidsweek (7 t/ m 12 jaar) of 7days (vanaf 12 jaar). Bekijk de informatie samen en praat er daarna over. Zo weet je hoe je kind omgaat met het nieuws en weet je zoon/ dochter dat hij/ zij bij jou terecht kan met vragen.
Kinderen in de (pre)puberleeftijd weten vaak al veel en horen nog veel meer. Op deze leeftijd is het belangrijk goed het gesprek aan te gaan, omdat kinderen van deze leeftijd de informatie die ze krijgen ook echt gaan interpreteren en over verdere gevolgen gaan nadenken. Dit kan je kind extra bang maken omdat dit tot angstige gevolgtrekkingen kan leiden (als het in Parijs en Londen kan gebeuren, waarom dan niet hier). Geruststelling dat dit bij ons niet gebeurt, schiet dan echt te kort. Beter is het dan samen te bekijken wat er wordt gedaan om dit te voorkomen.
Wanneer je nog zelf erg geschrokken bent van een gebeurtenis, is dat niet het juiste moment om met je kind te praten. Zorg er voor dat je zelf rustig bent en je emoties onder controle hebt wanneer je met je zoon of dochter praat. Niets is zo verwarrend en beangstigend voor een kind als een ouder die bang is. Belast je kind zo min mogelijk met jouw zorgen. Kinderen nemen deze angst direct over. Natuurlijk mag je kind weten dat je boos of verdrietig bent over wat er gebeurd is. Maar de boodschap die je je kind wilt geven is dat je, ondanks dat jezelf ook geschrokken en geschokt bent, vertrouwen hebt in de toekomst. Dat doe je onder andere door niet alleen te praten over alle negatieve kanten aan wat er gebeurd is, maar ook te praten over alle positieve zaken die samenhangen met de gebeurtenis. Je kunt dan denken aan de hulp die op gang komt, de dingen die worden ondernomen om herhaling te voorkomen en de acties die gevoerd worden om een tegengeluid te geven of om geld in te zamelen voor hulp .
Vertrouw bij het bespreken op je eigen intuïtie. Jij kent je zoon/ dochter het beste en weet dus ook het beste wat hij/ zij aankan aan informatie. Blijf wel altijd eerlijk. Je kind heeft er niets aan wanneer je zegt dat iets nooit meer zal gebeuren. Wanneer een incident zich toch opnieuw voordoet, zal je kind hierdoor het vertrouwen in wat jij vertelt kwijt raken. Zeg dus liever ook niet dat er nooit iets naars zal gebeuren in Nederland, omdat dit nooit uit te sluiten is. Wel kun je vertellen dat er alles aan gedaan wordt om dit te voorkomen en dat je daar als ouder vertrouwen in hebt, omdat er nog niets is gebeurd in Nederland.
Ook kun je benadrukken dat het hier incidenten betreft, gebeurtenissen die zich maar zo heel af en toe voordoen. Omdat het groot nieuws is, lijkt het al snel heel vaak te gebeuren, maar het zijn echt uitzonderingen.
Het is belangrijk om je steeds te beperken tot de feiten, zodat je kind kan ervaren dat niet alles wat er gezegd en getoond wordt, ook waar is. Niet iedere aanrijding is een aanslag en niet iedere storm wordt een orkaan. Met name wat oudere kinderen (vanaf ± 9 jaar) kunnen elkaar ook bang maken en tegen elkaar opbieden met wat ze al weten (of denken gehoord te hebben). Het is belangrijk om dit als ouder te nuanceren en de juiste informatie te geven. Ook wat betreft beelden die online te vinden zijn kunnen kinderen wat tegen elkaar gaan opbieden wat ze durven te bekijken. Wees er duidelijk in dat het niet stoer is om naar dit soort beelden te kijken en dat jij er als ouder ook niet naar kijkt. Leg uit dat je deze beelden niet hoeft te zien om te kunnen bedenken dat er iets heel ergs is gebeurd.
Kinderen kunnen zich erg zorgen maken, maar het daarna ook weer los laten. Help ze hierbij door ook zo snel mogelijk weer over te gaan tot de orde van de dag. Structuur in de dag en routine helpen hierbij.
Sommige kinderen zoeken wat meer veiligheid bij hun ouders wanneer er schokkende dingen gebeuren in de wereld. Biedt ze deze veiligheid en geef ze even wat extra ondersteuning.
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis