Echtscheiding

Een scheiding is enorm ingrijpend in het leven van kinderen. Het is een emotionele periode waarbij het kind goed begeleid moet worden.




Opvoeden-met-plezier-boek

Opvoeden met plezier beantwoordt de 48 meestgestelde opvoedkundige vragen over kinderen van 0 tot 7 jaar. Ouders kunnen hiermee op een positieve manier bijsturen bij de problemen en vragen waar ze in de dagelijkse opvoeding tegenaan lopen. Hier meer informatie
.
instagramopvoedadvies
facebookopvoedadvies
twitteropvoedadvies
Echtscheiding

drs. T. de Vos- van der Hoeven - april 2001

Ieder kind gaat er vanuit dat zijn vader en moeder gewoon altijd bij elkaar blijven. Vooral jonge kinderen vinden dit zo vanzelfsprekend dat ze er geen moment aan twijfelen dat dit altijd zo blijft. Wanneer deze situatie plotseling blijkt te veranderen door een scheiding, wordt het vertrouwen van het kind danig op de proef gesteld. Alles dat vertrouwd was, is plotseling verdwenen. En de scheiding is nog maar het begin van een reeks van veranderingen in het leven van het kind.
Maar ook al voorafgaand aan de scheiding is er natuurlijk al een periode van spanning geweest. Het kind weet vaak na een scheiding niet meer wat hij kan verwachten en voelt zich vaak ook schuldig aan de ruzie tussen de ouders (ook wanneer de ouders hier geen enkele aanleiding toe gegeven hebben). Het is een angstige periode waarin heel veel kinderen probleemgedrag beginnen te vertonen.

Alles verandert plotseling. Vaak moet een kind verhuizen. Het moet wennen aan een ouder die afwezig is en vaak een ouder die meer moet gaan werken en dus ook vaker afwezig is. Maar ook alle gewone dagelijkse dingen veranderen. Vanzelfsprekende zaken als samen eten of een verhaaltje voor het slapen gaan, zijn plotseling niet meer hetzelfde. En daarnaast wordt het kind ook geconfronteerd met de gevoelens van de ouders. Want hoe goed de scheiding ook geregeld wordt, gevoelens zijn toch niet uit te sluiten De scheiding van de ouders is voor kinderen een ingrijpende verandering in hun leven.

Een scheiding roept bij kinderen veel uiteenlopende gevoelens op. Na de scheiding laten kinderen veel verdriet zien maar ook angst voor de onbekende situatie en soms ook boosheid naar de ouders toe, voor het creëren van deze nare situatie of het in de steek laten van de andere ouder voor het gevoel van het kind. Vooral wanneer er een derde persoon in het spel is kan boosheid de boventoon voeren bij de emoties van het kind.
ruzie ouders
Maar soms zijn kinderen na een scheiding ook opgelucht en tevreden omdat er een eind is gekomen aan een zeer nare periode van veel ruzies in huis. Deze gevoelens zijn zowel voor het kind, de ouders en de omgeving vaak minder goed te begrijpen. Van deze gevoelens kunnen kinderen zeer in de war raken en opnieuw erg verdrietig en boos worden. Een kind wil namelijk helemaal niet blij of opgelucht zijn met het vertrek van een ouder. Kinderen kunnen erg in de war raken van hun tegengestelde gevoelens na een scheiding.
Daarnaast zien we ook een groep kinderen die heel weinig emoties laten zien. De scheiding lijkt hun weinig te kunnen schelen, maar meestal is het tegendeel waar. Vaak stellen kinderen zich zo op om de ouders te ontzien. Deze kinderen gedragen zich dan ook vaak extra lief of trekken zich erg terug, om de ouders niet tot last te zijn.
Ieder kind heeft zijn eigen manier van reageren. Dit wordt beïnvloed door een hoop factoren waaronder de leeftijd van het kind, de relatie met de ouders en de manier waarop de ouders het kind steunen tijdens de scheiding.

Emotionele gevolgen van een scheiding

Ondanks het toch regelmatig voorkomen van scheiding in de huidige maatschappij, schamen veel kinderen zich toch voor het feit dat hun ouders gescheiden zijn. Ze vinden het moeilijk er met leeftijdsgenoten over te praten uit angst om gek of zielig gevonden te worden. Soms speelt ook schaamte een rol wanneer het kind veel materialistische dingen is kwijtgeraakt door de scheiding.

We zien vaak bij kinderen van gescheiden ouders dat zij een gedeelte van de schuld van de scheiding bij zichzelf leggen. Gedeeltelijk komt dit doordat, vooral wat jongere kinderen zichzelf een grote rol toedichten in wat er om hun heen gebeurt. Vooral peuters kunnen de schuld erg naar zich toetrekken, omdat zij zichzelf nog erg als de belangrijkste persoon in de wereld beschouwen.

Maar door de schuld op zich te nemen, proberen kinderen ook grip op de situatie te krijgen. Iets wat buiten ze om gebeurt is beangstigend en hebben ze niet in hun macht. Door de schuld op zich te nemen, krijgen ze het gevoel het ook weer te kunnen herstellen.
Vanaf het eerste begin van de scheiding is het dan ook zeer belangrijk dat de kinderen buiten de conflicten gehouden worden. Ook moet steeds weer uitgelegd worden dat papa en mama gaan scheiden, maar dat dit niet de schuld van het kind is. Scheiden is iets wat grote mensen doen en daar hebben kinderen geen invloed op, dus ook geen schuld aan.
Bijna alle kinderen blijven na de scheiding hopen dat het wel weer goed komt. Dit wordt nog versterkt wanneer een van de ouders eigenlijk niet wilde scheiden en het kind dit weet. Het is dan ook zeer belangrijk dat wordt benadrukt ten opzichte van het kind dat de scheiding echt definitief is. Veel ouders vinden het moeilijk om dit zo tegen hun kind te zeggen, ze zijn bang het kind verdriet te doen. Maar het kind heeft meer verdriet door valse hoop.
scheiding wennen
De scheiding levert ook een hoop onzekerheid op. Vaak zijn kinderen bang bepaalde dingen te moeten inleveren door de scheiding, wat natuurlijk een reële angst is, omdat een scheiding vaak ook financiële gevolgen heeft. Maar sommige kinderen zijn ook bang dat de ouder bij wie ze wonen de situatie niet aan zal kunnen.
Bij sommige kinderen bestaat ook de angst dat de andere ouder misschien óók wel weggaat. Het kind voelt zich dan erg in de steek gelaten door de vertrekkende ouder. Een scheiding kan kinderen ook het gevoel geven dat de ouders niet genoeg om hem/haar geven. 'Waarom blijven de ouders niet bij elkaar zoals het kind graag wil', is dan vaak de beredenering van het kind. En als papa en mama kunnen stoppen met van elkaar houden, dan kunnen ze ook stoppen met van het kind houden. Dit is een zeer beangstigende gedachten. Soms zijn kinderen zelfs bang om net als de vertrekkende ouder' weggestuurd' te worden. Deze twijfel over de liefde van de ouders wordt vaak geuit door lastig, aandacht vragend gedrag. Het kind test op deze manier de liefde van de ouders uit: "Houden ze ook nog van me als ik vervelend doe".

Een ander groep kinderen probeert de ouders juist tot extra steun te zijn. Ze stellen zich zeer meegaand op en proberen de ouder te helpen waar dat kan. Soms gaat dit zo ver dat het kind zich gedeeltelijk verantwoordelijk gaat voelen voor de ouder.
Dit gebeurt vooral wanneer de kinderen al wat ouder zijn op het moment van de scheiding. Deze situatie moet ten alle tijden voorkomen worden omdat alle gezagsverhoudingen hierdoor verstoord worden. De vader/ moeder wil na enige tijd zijn taak als ouder weer op zich nemen, en stuit hierbij op veel verzet bij het kind.

Het is na een scheiding ook van groot belang dat de ouders het kind duidelijk maken dat het geen keuze hoeft te maken tussen de ouders. Er moet voorkomen worden dat hij/zij het gevoel heeft partij te moeten kiezen. Een kind kan geen partij kiezen tussen de ouders, want het wil de liefde van allebei en wil beide ouders geen verdriet doen.
De basis hiervoor wordt gelegd door als ouder nooit negatief over de andere ouder te praten tegenover het kind.
verdriet na scheiding
Steun voor het kind zoeken

Kinderen hebben tijdens en na een scheiding veel steun en uitleg nodig. De belangrijkste steun moet toch van de ouders komen, hoe moeilijk dit soms ook is. De scheiding is voor de ouders ook een zeer moeilijke periode. Er moet veel geregeld worden, de toekomst is onzeker en ook de eigen emoties bij de scheiding spelen natuurlijk een belangrijke rol.
Daarnaast vinden de ouders het vaak door schuldgevoel ook moeilijk om met hun kind over de scheiding te praten.
De omgeving van het kind (opa/oma, leraar, buurvrouw etcetera) kan dan ook de nodige steun bieden. Door het kind afleiding te bieden, door wat extra aandacht te geven, als luisterend oor en objectieve gesprekspartner. Vanuit school kan er begrip zijn wanneer het leren een tijdje minder goed gaat.

Het is dus van groot belang voor kinderen, eerlijk te zijn over de scheiding en de mogelijkheid te bieden op een open manier te praten met de ouders. Het kind zal niet altijd open staan voor een gesprek, maar het is goed als ouder wel steeds deze mogelijkheid te bieden. Kinderen zijn na een scheiding gebaat bij een beetje extra aandacht, maar ook zo snel mogelijk weer regelmaat en structuur in hun leven.
Wanneer ouders in staat zijn ook na de scheiding nog samen zorg te dragen voor de kinderen, door regelmatig contact te hebben, soms ook even met ze allen bij elkaar kunnen zijn, en elkaar de kinderen ook te gunnen, zullen de kinderen de scheiding eerder verwerken en beter een plaats kunnen geven. Wanneer de conflicten ook na de scheiding doorgaan zal dit het kind veel verdriet doen en de scheiding extra moeilijk maken.

Een scheiding is helaas niet altijd te voorkomen, maar door er open, eerlijk en met begrip voor de gevoelens van het kind mee om te gaan kan er wel voor gezorgd worden dat het kind er zo min mogelijk last van ervaart.

In een scheidingssituatie kan het lezen van een boek over scheiding kinderen helpen. Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel:
- Als je papa en mama gescheiden zijn, Pauline Oud (3 tot 6 jaar)
- Van alles twee, M.F. Delfos (4 tot 8 jaar)
- Julia heeft twee huizen, N. Wisse Smit ( 6 tot 9 jaar)
- De survivalkid Echtscheiding, Luc Descamps (6 tot 12 jaar)
- Uit elkaar, Veronique Puts (6 tot 10 jaar) (onze recensie)
- Ik hoor bij jullie allebei, M.J.M. Fiddelaers-Jaspers (6 tot 12 jaar)
- Scheidingklets Invulboek voor kinderen van gescheiden ouders (6 tot 12 jaar)
- Toen ik... Joke van Leeuwen (tot 10 jaar)
- Het jaar van Victor, Aby Hartog ( 9 tot 12 jaar) (onze recensie)
- Je hoeft het niet alleen te doen, Villa Pinedo ( 9 tot 16 jaar)
- Echt spel, Caja Cazemier (vanaf 13 jaar) (onze recensie)
- VRAAG MAAR! Villa Pinedo, Hét vragenspel om met je kind te doen als je gaat scheiden


workshop echtscheiding
Opvoedadvies.nl biedt ook een workshop aan over het effect echtscheiding op kinderen, geschikt voor scholen, kinderdagverblijven, peuterspeelzalen, ouderverenigingen en alle andere organisatie die samenwerken met ouders en kinderen. De workshop is te vinden op onze pagina: “Workshops




Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Vraag per e-mail of advies aan huis




Een scheiding is enorm ingrijpend in het leven van kinderen. Het is een emotionele periode waarbij het kind goed begeleid moet worden.




Opvoeden-met-plezier-boek

Opvoeden met plezier beantwoordt de 48 meestgestelde opvoedkundige vragen over kinderen van 0 tot 7 jaar. Ouders kunnen hiermee op een positieve manier bijsturen bij de problemen en vragen waar ze in de dagelijkse opvoeding tegenaan lopen. Hier meer informatie
Auteursrechten nadrukkelijk voorbehouden