De ondertittel van het boek 'Sociaal? Vaardig!' geeft meteen een korte weergave van wat dit boek beoogt te bieden: 'Hoe stimuleer je de acht belangrijkste sociaal-emotionele vaardigheden van je kind?’ Het gaat dan om de volgende acht vaardigheden: zelfbewustzijn, sociaal bewustzijn, zelfmanagement, doelgericht gedrag, relationele vaardigheden, persoonlijke verantwoordelijkheid, besluitvorming en optimistisch denken. In acht hoofdstukken worden deze vaardigheden toegelicht aan de hand van steeds een gevalsbeschrijving, een korte uitleg van de vaardigheid, de ontwikkelingspsychologische achtergrond van de vaardigheid en een paar suggesties voor interventies. Het boek is duidelijk opgezet en makkelijk leesbaar. Regelmatig maakt Pont gebruik van metaforen om te verduidelijken wat hij wil vertellen. Zo gebruikt hij, om toe te lichten hoe sommige mensen liever leren door ervaring en anderen door instructies, het voorbeeld hoe iemand omgaat met een nieuwe TV: de ene persoon zal gewoon gaan uitproberen terwijl een ander eerst de gebruiksaanwijzing leest.
Zo hier en daar vind ik de suggesties die Pont aan de hand doet wel wat vreemd. Zo stelt hij: "Het enigszins bewust uitzoeken van de vriendjes van je kinderen (zonder daarin te star te zijn!), is voor het sociaal bewustzijn van je kind waarschijnlijk niet onverstandig. Natuurlijk moet een kind uiteindelijk met alle soorten karakters om kunnen gaan, maar in de vormende jaren moet daar eerst het fundament voor worden gelegd door vooral sociaal vaardig gedrag van anderen af te kunnen kijken" Dit roept bij mij meerdere vragen op. Allereerst waar Pont het idee vandaan haalt dat het goed is om als ouder vriendjes voor je kind uit te zoeken. Waarschijnlijk bedoelt hij het niet zo letterlijk, maar het lijkt mij toch de bedoeling dat kinderen vooral hun eigen vriendjes mogen uitkiezen. Daarvan leren ze toch juist, door zelf te kiezen voor een vriendje, te ervaren hoe de vriendschap verloopt, hoe je sociale contacten legt, vriendschappen onderhoudt en wat leuke en minder leuke vrienden zijn.
Ten tweede vraag ik me af met wie je kind dan moet spelen wanneer het zelf nog niet zo sociaal vaardig is en alle ouders enkel vriendschappen voor hun kinderen zouden 'uitzoeken' met sociaal vaardige kinderen om 'de kunst te kunnen afkijken'?
Met daarbij ook nog de kanttekening dat een kind, in mijn opinie, ook veel kan leren van het omgaan met een kind dat misschien nog wat minder sociaal vaardig is, door dit vriendje te helpen, door het herkennen en leren van de fouten die de ander misschien maakt en door ondanks dat het misschien niet altijd lekker loopt, toch vrienden te blijven. Kinderen leren zo van elkaars sterke en minder sterke sociale kanten.
Ik vind de boodschap die Pont hier geeft ook een wat verkeerde boodschap, namelijk dat een minder sociaalvaardig kind eigenlijk niet zo welkom is als vriendje. En dat lijkt me toch wel het laatste wat je als ouder je kind wilt meegeven.
Gelukkig staat er ook een hoop zinnige informatie, waaronder tips en adviezen in het boek. Want ik onderschrijf zeker de stelling van Pont dat de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen enorm belangrijk is voor hun welbevinden.
De ondertitel doet een beetje vermoeden dat "Sociaal? Vaardig!" een heel praktisch boek is, waarmee je vooral aan de slag kan om je kind te helpen sociaal vaardiger te worden. Dat valt wat tegen. Er wordt in het boek vooral aandacht besteed aan de uitleg van de vaardigheid en de ontwikkelingspsychologische achtergrond van de vaardigheid. Per vaardigheid worden per leeftijdsgroep (kinderen in groep 1 t/m 4 en kinderen in groep 5 t/m 8) slechts drie praktische, zeer kort omschreven suggesties om de sociale vaardigheid te stimuleren, door Pont zelf aangeduid als interventies, gegeven. Het zijn vooral spelletjes en suggesties voor gespreksonderwerpen om kinderen op natuurlijke wijze wat te laten oefenen met de vaardigheid. Prima suggesties, maar wel wat beperkt. Voor een ouder die zijn kind echt wil helpen bij sociale problemen, zullen deze suggesties in mijn ogen toch wat te kort schieten. Maar misschien is dit met opzet gedaan en zijn uitgebreidere 'interventies' te vinden in het online e-learningprogramma, te koop bij het blad J/M, dat gekoppeld aan het boek blijkt te zijn.
Tamar de Vos - van der Hoeven
Meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com: