Hoofdbonken
Drs. T. de Vos- van der Hoeven - augustus 2002
De eerste keer is het vreselijk schrikken voor de ouders. Plotseling begint hun kind met zijn of haar hoofdje tegen de bedrand te bonken. Geschrokken gaan ze bij het kind kijken in de hoop het kind er mee te kunnen laten stoppen. Maar het kind lijkt niet echt bereikbaar. Veel ouders wennen er na enige tijd aan, al blijven ze bijna allemaal wel aangeven het vervelend te vinden
Is dat bonken nou normaal?
Hoofdbonken komt vrij veel voor bij jonge kinderen en is over het algemeen iets waar de ouders zich geen zorgen over te hoeven maken.Bij zo'n vijftien procent van de jonge kinderen komt hoofdbonken voor. Het ontstaat vaak rond de acht/negen maanden. Meestal stopt het gedrag na enkele maanden, sommige kinderen houden het langer vol. Bij kleuters komt het gedrag bijna niet meer voor. De meeste kinderen bonken rond het slapen gaan. Ze schijnen zich er nauwelijks van bewust te zijn. Veel kinderen maken er ook een monotoom geluid bij. Dit brommen zien we ook wel bij kinderen die niet hoofdbonken, maar zichzelf met dit brommen in slaap helpen.
Over het algemeen gaan kinderen niet zo ver dat ze zichzelf werkelijk verwonden. Sommige kinderen krijgen wel blauwe plekken op hun hoofdje. Maar gek genoeg ervaren deze kinderen ook dan meestal geen pijn. Bij het hoofdbonken is het kind heel erg in zichzelf gekeerd.
Het hoofdbonken bij het slapen gaan heeft dan ook niets te maken met hoofdbonken van een kind wat kwaad of gefrustreerd is. Deze kinderen gaan heel bewust bonken met hun hoofd. Kinderen die bonken bij het slapen doen dit onbewust.
Drs. T. de Vos- van der Hoeven - augustus 2002
De eerste keer is het vreselijk schrikken voor de ouders. Plotseling begint hun kind met zijn of haar hoofdje tegen de bedrand te bonken. Geschrokken gaan ze bij het kind kijken in de hoop het kind er mee te kunnen laten stoppen. Maar het kind lijkt niet echt bereikbaar. Veel ouders wennen er na enige tijd aan, al blijven ze bijna allemaal wel aangeven het vervelend te vinden
Is dat bonken nou normaal?
Hoofdbonken komt vrij veel voor bij jonge kinderen en is over het algemeen iets waar de ouders zich geen zorgen over te hoeven maken.Bij zo'n vijftien procent van de jonge kinderen komt hoofdbonken voor. Het ontstaat vaak rond de acht/negen maanden. Meestal stopt het gedrag na enkele maanden, sommige kinderen houden het langer vol. Bij kleuters komt het gedrag bijna niet meer voor. De meeste kinderen bonken rond het slapen gaan. Ze schijnen zich er nauwelijks van bewust te zijn. Veel kinderen maken er ook een monotoom geluid bij. Dit brommen zien we ook wel bij kinderen die niet hoofdbonken, maar zichzelf met dit brommen in slaap helpen.
Over het algemeen gaan kinderen niet zo ver dat ze zichzelf werkelijk verwonden. Sommige kinderen krijgen wel blauwe plekken op hun hoofdje. Maar gek genoeg ervaren deze kinderen ook dan meestal geen pijn. Bij het hoofdbonken is het kind heel erg in zichzelf gekeerd.
Het hoofdbonken bij het slapen gaan heeft dan ook niets te maken met hoofdbonken van een kind wat kwaad of gefrustreerd is. Deze kinderen gaan heel bewust bonken met hun hoofd. Kinderen die bonken bij het slapen doen dit onbewust.
We zien het gedrag van hoofdbonken soms ook bij kinderen die last hebben van hun hoofd of van hun oren. Zij bonken met hun hoofd om het vervelende gevoel kwijt te raken (wat natuurlijk niet werkt) en om hun frustratie over de pijn te uiten. Medisch onderzoek kan in dit geval dan uitkomst brengen. Wanneer de ouders ook overdag tekenen zien dat het kind last lijkt te hebben van zijn oortjes (rode oortjes, wrijven en duwen tegen oor etcetera) is het altijd verstandig de huisarts te raadplegen..
Maar bij de meeste kinderen is het hoofdbonken een manier is om tot rust te komen, eventuele spanning af te reageren en een methode om in slaap te komen. Het is te vergelijken met schommelen of in de wagen rijden, iets waar jonge baby's heel positief op kunnen reageren.
Maar waarom gaat het ene kind nou wel bonken en de ander niet? Dit lijkt gedeeltelijk afhankelijk te zijn van in hoeverre het kind andere manieren heeft om eventuele spanning af te reageren en hoe gevoelig het kind is voor spanning.
Hoofdbonken is een tic net als duimzuigen, nagelbijten, plukje haar draaien, met de vingers trommelen etcetera. En tics zijn over het algemeen een uiting van spanning. Vaak zien we ook een toename in het bonken vlak voor dat het kind een nieuwe stap in ontwikkeling maakt.
Steeds vaker wordt er ook gedacht dat het te maken heeft met de rijping van de hersenen. Naarmate de hersenen meer rijpen stopt het bonken vanzelf.
Uit onderzoek is gebleken dat jongens twee keer zo vaak met hun hoofdbonken dan meisjes.
We zien vele verschillende verschijningsvormen van het hoofdbonken. Het bonken verschilt met name, flink in sterkte. Het ene kind schud alleen met het hoofd heen en weer, terwijl een ander beweegt met het hele lichaam, half liggend met de knieën op getrokken, bonkend met hoofd ergens tegen aan.
Wanneer een ouder kind (boven de zes/zeven) het nog doet, kan dat wijzen op een problemen in de ontwikkeling. Maar in dat geval zal er veel meer aan de hand zijn en zal er ook veel andere problematiek bij het kind te zien zijn . Enkel hoofdbonken op deze leeftijd hoeft absoluut geen probleem te zijn. Wanneer er problemen zijn is het hoofdbonken enkel een van een aantal symptomen. Zo zien we hard hoofdbonken regelmatig bij kinderen met een autistische stoornis. Deze kinderen bonken ook vaak overdag.
Een ouder kind bij wie het hoofdbonken geen onderdeel is van een groter probleem, kan er op een gegeven moment toch graag van af willen. In dat geval kan een arts proberen met een gedragstraining het kind het bonken af te leren.
Wat is er te doen aan het hoofdbonken?
Over het algemeen hoeft er niets gedaan te worden aan het hoofdbonken. Wanneer het kind zichzelf geen pijn doet of beschadigd hoeft er niets te gebeuren.
Maar veel ouders vinden het bonken, volkomen begrijpelijk erg naar en willen graag iets ondernemen om het bonken minder te maken. Het kind minder laten bonken is moeilijk, maar er kan wel voor gezorgd worden dat het kind minder hard kan bonken.
Vaak helpt het voldoende om de bedrand te bekleden zodat het bonken geen pijn doet. En wanneer dit niet voldoende werkt kan overwogen worden het kind tijdelijk in een campingbedje te leggen. Tegen deze stoffen zijkanten kan het kind zich niet bezeren en heeft het bonken ook minder effect.
Wat soms ook kan helpen is de dag heel rustig afbouwen. Een half uur voor het slapen gaan al de lichten wat lager, rustig op schoot naar een liedje luisteren of een verhaaltje en zo het kind helpen tot rust te komen Het rustgevende effect van het bonken is dan niet altijd meer nodig. Ook kan gekeken worden of het kind te veel spanning in de dag ervaart. Door wat meer regelmaat en minder spanning in de dag te brengen kan het hoofdbonken soms ook afnemen
Verder moet het hoofdbonken toch zoveel mogelijk op zijn beloop gelaten worden Belangrijk is dat er zeker niet teveel aandacht gegeven wordt aan het hoofdbonken. Wanneer het kind aandacht krijgt wanneer het bonkt zal het dit ervaren als een beloning voor het hoofdbonken en dit houdt het enkel in stand.
Niets doen toch vaak het beste
Bijna in alle gevallen verdwijnt het hoofdbonken naarmate het kind ouder wordt. Gewoon geduld hebben lijkt in dit geval dan ook het beste advies.
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Vraag per e-mail of advies aan huis
Literatuurlijst : Laat maar lekker bonken, Justine Pardoen. Gepubliceerd in Trouw, 1999, week 21,
Hoofdbonken. Waarom doet je kind het?, Elvira van 't Klooster, Ouders van Nu, april 2002