Lachen is gezond!
Humor in de opvoeding
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - oktober 2011
Heb je een zware dag gehad op je werk? Komen de muren op je af na een dag binnen zitten met je kinderen omdat het regent? Heb je voor de zoveelste keer een lekke band en ben je vanaf het kinderdagverblijf komen lopen met twee dreinende vermoeide kinderen?
Niets ontspant en ontlaadt zo goed als even samen met je kind lachen. Goed voor je kind en ook zeker goed voor jou.
Wanneer je kijkt naar alle adviezen en tips die ouders krijgen in de opvoeding, dan kom je daarbij het advies wat humor te gebruiken eigenlijk maar weinig tegen. Hetgeen jammer is, want humor kan ontzettend goed werken in de omgang met je kinderen. Natuurlijk willen we de opvoeding serieus aanpakken en is er niet altijd ruimte voor lol. Maar er is niets op tegen om waar dat kan een beetje humor en relativeringsvermogen te gebruiken.
Humor in de opvoeding
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - oktober 2011
Heb je een zware dag gehad op je werk? Komen de muren op je af na een dag binnen zitten met je kinderen omdat het regent? Heb je voor de zoveelste keer een lekke band en ben je vanaf het kinderdagverblijf komen lopen met twee dreinende vermoeide kinderen?
Niets ontspant en ontlaadt zo goed als even samen met je kind lachen. Goed voor je kind en ook zeker goed voor jou.
Wanneer je kijkt naar alle adviezen en tips die ouders krijgen in de opvoeding, dan kom je daarbij het advies wat humor te gebruiken eigenlijk maar weinig tegen. Hetgeen jammer is, want humor kan ontzettend goed werken in de omgang met je kinderen. Natuurlijk willen we de opvoeding serieus aanpakken en is er niet altijd ruimte voor lol. Maar er is niets op tegen om waar dat kan een beetje humor en relativeringsvermogen te gebruiken.
Kinderen lachen van nature veel meer dan volwassenen. Zij kunnen tot wel 300 keer op een dag om iets lachen, terwijl wij als volwassenen vaak niet verder komen dan een keer of 20/30 lachen. Terwijl iedere ouder die kijkt naar zijn of haar kind dat lacht, onmiddellijk zal toegeven hoe aanstekelijk en bevrijdend dat lachen werkt. Samen met je kind lachen is dan ook nog leuker en heel goed voor jullie relatie. Samen om iets kunnen lachen zorgt er voor dat je je verbonden met elkaar voelt omdat je iets deelt. Samen lachen werkt ook heel erg ontspannend en helpt zowel ouder als kind wat te relativeren.
Want natuurlijk moeten we als ouder regels stellen, grenzen bewaken en is het niet altijd leuk en gezellig om te moeten opvoeden. Een grap, een giechelbui, een stoeipartij of gewoon samen lachen helpt wat los te laten, spanning te ontladen en weer de leuke kanten van het opvoeden te zien. Humor stimuleert zowel ouders als kinderen vaste patronen te doorbreken en met een frisse blik naar een situatie te kijken.
Humor kan een moeilijke situatie ook wat luchtiger maken. Een grapje kan de spanning breken en er voor zorgen dat een ouder en kind die lijnrecht tegenover elkaar staan, weer wat meer naast elkaar komen te staan. Als je samen kunt lachen is het ook makkelijker samen een ruzie uit te praten. Humor kan ook heel goed als afleiding werken, bijvoorbeeld wanneer een kind erg boos is of bang. Door het grapje en het samen lachen wordt het kind letterlijk even op andere gedachten gebracht en kan het de gevoelens van angst of boosheid wat makkelijker loslaten.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de bloedvaten ontspannen en dat de pijndrempel omhoog gaat wanneer een kind lacht. Lachen is dus letterlijk gezond. En lachen kan een geluksgevoel oproepen.
Door humor heel bewust in te zetten in de opvoeding kan vaak ook verzet van het kind voorkomen worden. Een vader die zegt: "Nu ga je potverdorie in bad." maakt een heel andere indruk dan een vader die zegt: "Uw zwembad staat klaar, Majesteit. Wilt u vandaag met de voeten eerst of met het hoofd eerst in uw koninklijke bad?" De kans is groot dat de tweede vader zijn kind beduidend sneller in bad krijgt dan de eerste. Boos worden vraagt eerder om verzet terwijl humor vraagt om medewerking. Door middel van wedstrijdjes, flink overdrijven, even samen 'stout' zijn, stoeien, kietelen en iedere andere manier die je kan verzinnen om je kind aan het lachen te maken verleid je je kind mee te werken in plaats van dit af te dwingen met regels en grenzen. Waarmee niet gezegd is dat deze regels en grenzen niet nodig zijn of dat er iets mis is met het gewoon wijzen op de regels en grenzen. Maar met een beetje humor is vaak hetzelfde te bereiken en blijft het een stuk gezelliger. En daar voel je je als ouder ook prettig bij.
Wanneer je merkt dat je kind prikkelbaar is of erg druk, dan kan even samen gek doen of ontzettend om iets lachen enorm helpen. Zet de muziek hard en dans door de kamer, verzin samen gekke moppen of kijk samen naar Tom en Jerry (een 'gouden-oude', maar nog steeds een garantie voor een hoop lol).
En durf ook te lachen om jezelf en dit te delen met je kind. Je kind zal je er zeker niet minder om respecteren.
Jonge kinderen bekijken de wereld nog met grote verbazing en vinden het heerlijk om een beetje te experimenteren met de reacties van mensen om zich heen. Het is voor hen een geweldige ervaring te ontdekken dat ze iemand aan het lachen kunnen maken door een beetje af te wijken van dat wat 'normaal' gevonden wordt. Jonge kinderen zoeken humor vooral nog in gek doen en rare gezichten trekken. Het verrassingseffect is nog erg belangrijk op deze leeftijd. Naarmate het kind ouder wordt en de taal steeds beter gaat beheersen, gaat deze taal een steeds belangrijkere rol spelen bij de grapjes die het maakt. Humor wordt dan ook steeds meer sociaal ingezet, met het doel anderen aan het lachen te maken en zo aardig gevonden te worden. Daarbij geeft het kinderen enorm veel zelfvertrouwen wanneer het ze lukt anderen aan het lachen te maken. Kinderen van een jaar of zeven/acht zijn vaak dol op moppen. De grapjes die deze leeftijdscategorie maakt en begrijpt zijn eenvoudig en recht door zee. Wanneer kinderen ouder worden, gaan ze ook wat subtielere grapjes begrijpen. Een beetje plagen kan dan ook een onderdeel worden van het maken van grapjes. Belangrijk is in deze fase, kinderen goed het verschil te leren zien tussen een grapje om te plagen en een opmerking die alleen maar bedoeld is om te pesten. Een grap is alleen leuk wanneer je er beiden om kunt lachen.
In de puberteit speelt humor ook een belangrijke rol in het aangaan en onderhouden van contacten. Kinderen met een goed gevoel voor humor zijn vaak populair. We zien ook dat jongeren soms elkaar proberen te overtroeven met grapjes. Soms gaan ze hier nog de fout mee in en kwetsen anderen onbedoeld. Ook op deze leeftijd is het dus nog goed om als ouder het verschil tussen plagen en pesten met behulp van humor te bespreken.
Met name bij meisjes (al kunnen jongens er ook soms wat van) zien we ook dat 'samen giechelen' een belangrijke rol gaat spelen binnen de vriendschap. Helemaal slap van het lachen kunnen ze op de bank hangen, terwijl je je als ouder afvraagt wat er nu gezegd is dat zo lollig is. Dit samen giechelen ontspant en versterkt de band tussen vrienden en vriendinnen.
Op deze puberleeftijd beginnen sarcasme en ironie ook een plaats te krijgen binnen de humor. Jongere kinderen hebben hier nog moeite mee. Zij nemen hetgeen je zegt nog te letterlijk om cynisme en sarcasme te begrijpen. Wanneer een ouder zegt: "Dat is lekker, dat jullie nog even troep gemaakt hebben, vlak voordat de visite op de stoep staat." merkt het kind wel dat de ouder niet blij is, maar hij/zij begrijpt de boodschap niet echt. Dit kan kinderen heel onzeker maken omdat ze niet goed begrijpen wat er nu van ze verwacht wordt. Als de ouder zegt: "Je moet vooral zo door gaan." moet het dan wel of niet doorgaan?
Lachen is dus gezond, helpt ontspannen en speelt een belangrijke rol in het leggen en onderhouden van sociale contacten. Maar lachen is ook leerzaam. Humor helpt een kind relativeren en leren relativeren is belangrijk in de ontwikkeling van een kind. Want je wil niet dat je zoon op 15-jarige leeftijd nog steeds huilend op de grond gaat liggen wanneer hij geen snoep krijgt of onder de douche moet, of huilend voor het raam van de school staat na een hartverscheurend afscheid. Humor helpt kinderen ook om te gaan met moeilijke situaties en kan helpen om te gaan met pijn en verdriet. Enerzijds door de pijndrempel te verhogen, anderzijds door afleiding te bieden.
Kinderen leren door middel van humor ook op andere en nieuwe manieren naar situaties te kijken. Ze leren nieuwe en creatieve manieren om naar een probleem te kijken en hier een oplossing voor te vinden. Steeds dezelfde grap maken werkt niet, de lol is er dan snel vanaf. Steeds opnieuw moet er dus een nieuwe insteek gevonden worden.
Humor gebruiken in de opvoeding moet dan ook niet een trucje worden om het kind mee te krijgen. Humor toepassen in de opvoeding vraagt om creativiteit en oprechtheid. Een grap maken terwijl je zelf helemaal niet vrolijk bent of eigenlijk helemaal niet in voor een grap, zal niet werken. Om humor op een goede manier te kunnen toepassen in de opvoeding moet je je als ouder kunnen verplaatsen in je kind, zaken van een andere kant kunnen en durven bekijken, kunnen relativeren, kritisch durven kijken naar je eigen aanpak en ook een beetje durven lachen om jezelf.
Wanneer dit lukt zul je een sterk middel in handen hebben. Een middel om je kind te helpen en mee te krijgen, maar vooral om de band met je kind te versterken en samen plezier te hebben. En daar moet het vooral om gaan.
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Vraag per e-mail of advies aan huis
Literatuur
http://www.jmouders.nl/Themas/Opvoeding/Opvoeden/Grapje-De-kracht-van-humor.htm
http://www.jmouders.nl/Themas/Opvoeding/Opvoedstijlen/Humor-en-cynisme.htm
http://www.triodus.nl/pedagogen/thema/humor.htm