Knuffeldier
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - oktober 2020
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - oktober 2020
Het verlangen zo af en toe een knuffel te krijgen, is een sterke menselijke behoefte. En kinderen hebben een nog sterkere behoefte aan knuffelen. Een kind dat geknuffeld wordt, voelt zich veilig, geliefd en verzorgd. Wanneer een kindje geknuffeld wordt, komt er oxytocine vrij. Oxytocine speelt een centrale rol bij binding aan de ouders/verzorgers. Oxytocine wordt ook wel het liefdes- en hechtingshormoon genoemd. Het helpt bij het ontspannen van de spieren en zorgt voor minder aanmaak van stresshormonen. Een onderzoek dat vaak genoemd wordt wanneer het belang van knuffelen en aanraken besproken wordt, is het onderzoek van de Amerikaanse psycholoog Harlow (in 1958) In dit onderzoek werden jonge aapjes bij hun moeder vandaan gehaald (vandaar ook dat dit onderzoek omstreden is). Ze kregen de keuze tussen een kunstmoeder van ijzerdraad met een melkflesje en een pluche kunstmoeder die geen voeding kon geven. Steeds weer kozen de aapjes voor de pluche kunstmoeder, zelfs als dit betekende dat ze ondervoed raakten. De aapjes verkozen aanraking dus boven voeding, zo belangrijk vonden zij fysiek contact.
Wanneer je kindje één of meerdere knuffels heeft waaraan hij/ zij gehecht is, is dit een signaal dat jouw zoontje/ dochtertje in staat is zich aan verschillende 'personen' te hechten. Een positief signaal, dus. Wat overigens niet betekent dat je kindje zich niet goed kan hechten, wanneer het geen knuffeltje heeft.
Er zijn ook kinderen die geen lievelingsknuffel hebben, maar wel een object dat ze het liefste altijd bij zich hebben. Dat kan een zacht lapje zijn of een speentje, maar het kan ook een popje, een autootje, een ander speeltje of zelfs een lepeltje of ander gebruiksvoorwerp zijn.
Niet alle kleuters hebben één speciale knuffel, al heeft het merendeel wel één knuffel die duidelijk favoriet is. Voor sommige kinderen zijn meerdere knuffels favoriet en deze kunnen redelijk inwisselbaar zijn (maandag slaapt konijn bij me, dinsdag beer en naar het KDV neem ik aap mee). En lang niet alle peuters hebben een sterke band met één of meerdere knuffels. Zo'n 40 % heeft helemaal geen knuffel of lievelingsobject.
Kinderen tonen ook verbeeldingskracht via hun knuffel. De meeste knuffels krijgen allerlei persoonlijkheidskenmerken toebedacht. Heel vaak krijgt de knuffel een rol in het spel van je dreumes/ peuter. Sommige kinderen spelen een beetje ouder over hun knuffel. Zo kan je als ouder je kindje tegen beer horen zeggen dat hij wel eerst zijn bordje moet leeg eten of dat konijn het wel moet zeggen wanneer zij moet plassen. De knuffel helpt je kindje zo de dagelijkse gebeurtenissen te begrijpen en te plaatsen. Ook bij het omgaan met minder leuke dingen zoals een bezoekje aan de dokter, een valpartij of een ruzie met een vriendje kunnen knuffeldieren een flinke steun zijn. En soms is de knuffel van je dreumes ook reuze stoer en kan hij op wacht zitten wanneer je kindje slaapt en zo alle monsters verjagen.
Het is vaak moeilijk te voorspellen welke knuffel de lievelingsknuffel van je kindje wordt. Menig ouder heeft met enige verbazing gezien hoe van een plank vol met prachtige knuffels, net die ene wat onooglijke knuffel tot de lievelingsknuffel verkozen werd. Naar het waarom hiervan kunnen we enkel gissen. Misschien is die ene knuffel precies zacht genoeg, misschien heeft hij een lekker oor om op te sabbelen of is hij precies de juiste grootte.
Wanneer je kindje één knuffel heeft die echt favoriet is en overal mee naar toe gaat, is het verstandig zo snel mogelijk een tweede exemplaar aan te schaffen. Hiermee voorkom je een hoop leed wanneer de knuffel een keer kwijtraakt of stuk gaat. Want tegen die tijd is de bewuste knuffel vaak al niet meer verkrijgbaar en dus niet gemakkelijk te vervangen.
Het beste is het beide knuffels regelmatig te wisselen. Wanneer je kindje maanden met knuffel één speelt en knuffelt en deze raakt kwijt, dan zal knuffel twee, die nog helemaal nieuw is, niet hetzelfde voelen. Door je kindje beide knuffels afwisselend te geven, worden beiden vertrouwd en zal je kindje de vervangende knuffel makkelijker accepteren.
Soms is een knuffel echt stuk of kwijt en is er geen vervanging. Dat kan een hoop verdriet geven. Maar dit kan ook een mooi leermoment geven over omgaan met verlies en verdriet. Neem het verdriet van je kindje serieus, bied ruimte om gevoelens te uiten en help je kindje daarna het verdriet te verwerken.
Wanneer je kind wat ouder wordt, zal je vaak merken dat de knuffel wat vaker thuis blijft en ook thuis steeds minder vaak wordt opgezocht. Kleuters zoeken vooral nog steun bij hun knuffel op momenten dat ze moe, boos of verdrietig zijn. Kleuters leren steeds meer andere manieren om zichzelf gerust te stellen en hebben hun knuffel hier steeds minder voor nodig. Meestal verdwijnt de knuffel dan ook wat uit beeld wanneer je kind eenmaal een jaar of zes/zeven is. Vaak staat de knuffel dan ergens in de slaapkamer of op het hoekje van het bed. Je kunt dan als ouder in de verleiding komen om die oude knuffel nu maar eens weg te doen, maar dit is zeer af te raden. De knuffel is niet meer nodig voor troost, maar je kind zal er nog wel aan gehecht zijn. Menig puber heeft ergens in een kast nog zijn/haar knuffeltje liggen. Gewoon als aandenken.
Hierbij een aantal boeken over knuffeldieren om samen met je kind te lezen.. Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel.
- Waar is mijn knuffel?, Marion Billet (1 tot 3 jaar)
- Bobbi is zijn knuffel kwijt, Ingeborg Bijlsma (1 tot 5 jaar)
- Knuffelbunny, de zaak van de verwisselde knuffelkonijnen, Mo Willems (2 tot 5 jaar)
- Monkie - Dieter&Ingrid Schubert (2 tot 6 jaar)
- Raf, Een Kwijtgeraakte Speelgoedgiraffe Op Avontuur, Anke de Vries (3 tot 6 jaar)
- Dit konijn is van Trijntje Baas, Cressida Cowell (3 tot 7 jaar)
- De zee zag het, Tom Percival (4 tot 7 jaar)
- Lukas & Leo, Pamela Zagarenski (4 tot 7 jaar)
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis