'Te veel' knuffelen kan niet
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - maart 2019
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - maart 2019
Ieder kind (of eigenlijk mens) heeft een aantal basisbehoeftes. Van eerste levensbelang zijn natuurlijk de lichamelijke behoeftes als eten, drinken en slapen. Maar even zo belangrijk zijn de emotionele basisbehoeftes affectie, veiligheid en erkenning. Een kind moet zich geliefd, gewaardeerd en geaccepteerd voelen om zich goed te kunnen ontwikkelen. Contact met anderen is van essentieel belang en lichamelijk contact is daarbij ook zeker een basisbehoefte. Het is dan ook absoluut onzin dat je een jong kind zou kunnen verwennen door het te veel te knuffelen. Uiteraard moet je wel steeds kijken naar de behoeftes van je kind. Baby's kunnen over het algemeen goed aangeven wanneer ze behoefte hebben aan contact en wanneer niet (moe, slapen, overprikkeld). Door hier goed naar te kijken en te luisteren, zul je steeds kunnen aansluiten bij de behoefte van je kindje.
Jonge baby's hebben een enorme behoefte aan lichamelijk contact. Deze behoefte wordt wel huidhonger genoemd. Vanuit de veilige buik van hun moeder, waar het kind steeds gewiegd wordt en omgeven is door warmte, komt een baby na de geboorte in een wereld van kou, licht, harde geluiden en veel prikkels. Vastgehouden, gewiegd en gevoed worden, geeft het kindje dan een gevoel van veiligheid en herkenning. Een baby herkent de geur, stem en hartslag van zijn/ haar moeder en voelt zich hierdoor veilig.
Knuffelen versterkt de band met je kindje en is ook goed voor zijn/haar zelfbeeld omdat het zich dan geliefd en gewaardeerd voelt
Waarom is lichamelijk contact zo belangrijk?
Een baby die zich niet prettig voelt, maakt de stresshormonen adrenaline en cortisol aan. Deze hormonen brengen het lichaam in een staat van paraatheid. Soms is dat nodig, maar vaak ook niet. Het is dan goed als het hormoonniveau weer snel daalt. Wanneer een kindje aangeraakt en geknuffeld wordt, komt er oxytocine vrij. Oxytocine speelt een centrale rol bij binding aan de ouders/verzorgers. Oxytocine wordt ook wel het liefdes- en hechtingshormoon genoemd. Naast de bijdrage die het levert aan de hechting tussen ouder en kind helpt Oxytocine ook bij het ontspannen van de spieren en zorgt het voor minder aanmaak van stresshormonen. Het helpt zo stressgevoelens af te laten nemen. Ook volwassenen hebben nog behoefte aan dit hormoon en dus aan aanraking en fysiek contact met anderen.
Bij dieren die op jonge leeftijd bij de moeder vandaan gehaald werden of door andere omstandigheden niet aangeraakt werden door hun moeder, zien we een verhoogd cortisolgehalte. Dit verhoogde cortisolgehalte zorgt voor een overactief stresssysteem. Ook jonge dieren hebben een duidelijke behoefte aan fysiek contact. Dit werd heel duidelijk aangetoond in het omstreden onderzoek van Harlow (in 1958) Deze Amerikaanse psycholoog deed een onderzoek waarbij hij jonge aapjes bij hun moeder vandaan haalde (vandaar dat dit onderzoek omstreden is) en de keuze liet tussen een kunstmoeder van ijzerdraad met een melkflesje en een pluche kunstmoeder die geen voeding kon geven. Steeds weer kozen de aapjes voor de pluche kunstmoeder, zelfs als dit ondervoeding betekende. De aapjes verkozen aanraking dus boven voeding.
Bij jonge baby's zien we dat fysiek contact en vooral ook huid-op-huid contact zorgt voor een stabielere temperatuur, ademhaling, hartslag en bloedsuikerspiegel. De huid van een jonge baby is extra gevoelig voor aanraking. Te vroeg geboren kindjes zijn gezonder wanneer er de mogelijkheid was tot veel huidcontact. Voldoende huidcontact heeft effect op het IQ en de capaciteiten van een kind en stimuleert de rijping van de prefrontale cortex. De prefrontale cortex is het voorste gedeelte van onze hersenen van waaruit zaken als geheugen, leervermogen, concentratie en ruimtelijk inzicht aangestuurd worden.
Niet iedereen maakt even veel oxytocine aan en niet ieder kind is even gevoelig voor oxytocine. Hierdoor reageert het ene kindje meer op aanraking dan het andere kind. Maar ook bij kinderen die minder gericht zijn op aanraking, is het belangrijk om, binnen de grenzen die het kind aangeeft, wel fysiek contact te blijven maken. Kinderen die in hun vroege jeugd weinig geknuffeld zijn, blijken minder receptoren te hebben voor oxytocine.
Bij het ouder worden, zien we dat kinderen minder scheutig worden met het uitdelen van knuffels. Maar ook deze oudere kinderen (pubers ook ;-) ) hebben, binnen hun eigen grenzen (niet waar anderen bij zijn, niet midden op het schoolplein, alleen op eigen initiatief etc) echt nog behoefte aan fysiek contact. Fysieke aanraking blijft op iedere leeftijd van belang.
Er zijn verschillende boeken over hoe je het fysieke contact met je kindje kunt stimuleren. (Hoewel deze lijst zorgvuldig is samengesteld, kan Opvoedadvies.nl niet instaan voor de kwaliteit van de in deze boeken verstrekte informatie). Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel.
- Babymassage, gezonder groeien door liefdevolle massage, Suzanne Reese
- Aanraken, een levensbehoefte, aanraakspel in kinderopvang en school, Marijke Sluijter
- Aanraken doe je zo, Iris Boter
- Hey baby, kalender met 52 speel- en knuffeltips waar je baby blij van wordt (en jij ook), Laura van Bouchout
- Waarom liefde zo belangrijk is, Hoe de liefde voor je baby zijn hersenen vormt, Sue Gerhardt
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis
Informatie voor dit artikel komt van:
- https://www.psychologiemagazine.nl/artikel/waarom-aanraking-essentieel-is-voor-babys/?fbclid=IwAR0aiiWOYN5YfmLJI_TqC9vS_ZQx7VingXw9Qhpaflea3XcJGre9Lzo3TAg
- https://www.oudersvannu.nl/baby/opvoeden/knuffelen-met-je-baby/
- https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/hongeren-naar-huidcontact.htm
