Kinderen en muziek
De rol van muziek in de ontwikkeling van kinderen
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - mei 2014
De rol van muziek in de ontwikkeling van kinderen
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - mei 2014
Al vanaf de geboorte houden kinderen van muziek. Of eigenlijk al daarvoor. Onderzoek heeft uitgewezen dat wanneer een zwangere vrouw regelmatig een bepaald liedje of muziekstuk luistert tijdens haar zwangerschap, haar kindje dit kan herkennen na de geboorte en hier rustiger van wordt. Dat baby's van muziek houden lijken we ook instinctief aan te voelen. We neuriën, zingen en wiegen baby's wanneer ze onrustig zijn en zetten een muziekdoosje aan of zingen een liedje bij het slapen gaan.
Ook bij het ouder worden blijft deze liefde voor muziek vaak in stand. Peuters zijn over het algemeen dol op liedjes luisteren en zingen en dansen. Vaak worden liedjes ook gebruikt om overgangen in het dagritme van peuters aan te geven. Zo wordt op veel kinderdagverblijven en peuterspeelzalen, samen een liedje gezongen voor het fruit eten of lunchen, zingen veel ouders een slaapliedje voor hun kind en menig ouder stimuleert het tandenpoetsen met een tandenpoetsliedje. Jonge kinderen vinden muziek leuk en hierdoor is muziek zo goed op deze manier te gebruiken. Het maakt de overgangen herkenbaar en meteen plezierig en gezellig.
Ook bij het ouder worden blijft deze liefde voor muziek vaak in stand. Peuters zijn over het algemeen dol op liedjes luisteren en zingen en dansen. Vaak worden liedjes ook gebruikt om overgangen in het dagritme van peuters aan te geven. Zo wordt op veel kinderdagverblijven en peuterspeelzalen, samen een liedje gezongen voor het fruit eten of lunchen, zingen veel ouders een slaapliedje voor hun kind en menig ouder stimuleert het tandenpoetsen met een tandenpoetsliedje. Jonge kinderen vinden muziek leuk en hierdoor is muziek zo goed op deze manier te gebruiken. Het maakt de overgangen herkenbaar en meteen plezierig en gezellig.

Kinderen leren van muziek luisteren heel goed 'te luisteren'. En dan dus niet in de zin van 'doen wat de ouder zegt', maar in de zin van echt auditief (met het gehoor) luisteren. En dit goed kunnen luisteren heeft een positief effect op de taalontwikkeling. Jonge kinderen die vaak naar muziek luisteren kunnen beter onderscheid maken tussen verschillende klanken. Dit helpt ze enorm bij het leren praten omdat ze ook dan gemakkelijker onderscheid kunnen maken tussen de verschillende letter-klanken en woorden. Kinderen die vaak muziek luisteren blijken ook beter te zijn in het uitfilteren van achtergrondgeruis, waardoor ze zich beter kunnen richten op dat wat ze willen/ moeten horen. Ze lijken als het ware geleerd te hebben de relevante informatie te halen uit alle geluiden om zich heen.


Wel bleken kinderen die muziekles kregen en concerten bezochten, vaak intelligenter dan kinderen die dit niet deden. Maar hierbij was de intelligentie de factor die zorgde dat deze kinderen meer interesse hadden in muziek en muziekonderwijs en niet het muziekonderwijs dat zorgde voor een hogere intelligentie.
Maar zelf muziek (leren) maken heeft zeker wel positieve effecten die verder reiken dan enkel het kunnen bespelen van een instrument. Om muziek te kunnen maken moeten de verschillende hersendelen goed samenwerken. Het bespelen van een instrument vraagt om een goede motoriek, het gehoor is nodig om te horen of de muziek juist gespeeld wordt en goed klinkt en om de muzieknoten te kunnen lezen en het instrument te kunnen bespelen moet ook goed gekeken worden. Zo worden verbindingen in de hersenen tussen de motorische en zintuiglijke gebieden gestimuleerd.
Muziek bestaat uit patronen en door muziek te luisteren en te spelen, worden de hersenen gevoeliger voor het waarnemen van patronen. En patronen keren weer terug in veel vaardigheden en schoolvakken die kinderen moeten leren. Uiteraard wordt het geheugen ook getraind wanneer een kind een muziekstuk leert spelen (en dus onthouden).
Recent onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen die muziekles gehad hebben, beter kunnen schakelen tussen verschillende taken, makkelijker problemen kunnen oplossen en snel informatie kunnen verwerken.
Muziek leren maken vraagt ook om concentratie, het vermogen de aandacht te richten en doorzettingsvermogen. Vooral in het begin, wanneer het spelen nog niet zo goed lukt, kan het best wat van kinderen vragen om door te gaan met de lessen. Maar wanneer ze een goede docent hebben, die ook de beginnende leerling al leuke liedjes weet aan te bieden en weet te stimuleren door te zetten, kan het muziek spelen al snel ook zorgen voor plezier, ontspanning en creativiteit. En wanneer het op een gegeven moment lukt om een stuk muziek te spelen, is dat natuurlijk ook heel goed voor het zelfvertrouwen.
Steeds vaker wordt muziekles ook in groepjes aangeboden. Het samen muziek maken stimuleert de sociale ontwikkeling van kinderen. Om goed samen muziek te kunnen maken, moet je rekening met elkaar houden, letterlijk en figuurlijk goed op elkaar ingespeeld zijn en samen werken.

Ook thuis kun je leuke activiteiten doen rond muziek, met of zonder instrument. Uit verschillende boekjes kun je inspiratie opdoen of je kunt gewoon gezellig samen lezen over muziek. Hier een kleine greep uit het diverse aanbod. Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel:
- Beng, beng, boem! We maken muziek, Een kartonboek vol geluid, Wee Gallery
- Wij hebben een orkest, Dick Bruna
- Het Babyliedjesboek, Marjolein Heine
- Alle liedjes met een hoepeltje erom, de meest gezongen kinderliedjes van dit moment, in tekst, muziek en beeld
- Doornroosje, Peter Ilyich Tchaikovsky
- Kinderen En Muziek, Cindy Rouwhorst
- Mijn eerste boek over muziek maken, Liz Gogerly
- Een boek vol muziek, Sanne de Bakker
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis
Foto's: clipmage, juhansonin
Informatie voor dit artikel komt van:
- Mieras, M. (2010). Wat muziek doet met kinderhersenen. Uitgave van het Jeugdcultuurfonds.
www.muziekmaaktslim.nl
www.samenmuziekmaken.nl