Ruim je troep op !
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - september 2006
Welke ouder van een puber hoort het zichzelf niet regelmatig roepen: "Ruim toch eens je troep op."? Er zijn natuurlijk uitzonderingen maar de meeste pubers kunnen zich absoluut niet druk maken om troep. Bij binnenkomst gaat de jas op de grond, de tas beland ergens in de gang, de fles drinken blijft buiten de ijskast staan, de koek-verpakking beland leeg op tafel en de puber is in geen velde of wegen te bekennen om dit even op te ruimen. En wanneer de puber dan toch weer thuis verschijnt is de animo om op te ruimen bijzonder klein en resulteert een verzoek om op te ruimen vaak in ruzie. Of de jas en tas worden wel - vaak met veel gemor- opgeruimd, maar de rest van de troep lijkt de puber simpelweg niet te zien.
Als ouder kun je in zo'n situatie besluiten de troep zelf maar even op te ruimen. De rotzooi is dan maar snel weg en er hoeft geen strijd gevoerd te worden over het opruimen. Maar vaak voelt dit voor ouders toch niet erg eerlijk en volgt de ruzie achteraf even goed, omdat de ouder boos is dat hij of zij de troep van de puber heeft moeten opruimen. Maar ook voor de jongeren is het de vraag of dit nou zo'n goede oplossing is. In eerste instantie zou dat wel zo lijken, want wat is er nu prettiger dan dat de troep die je maakt voor je opgeruimd wordt. Maar een jongere leert op deze manier niet om de verantwoordelijkheid te nemen, wat wel heel belangrijk is voor de ontwikkeling van zelfredzaamheid en zelfstandigheid. Een puber moet leren zelf de verantwoordelijkheid te nemen voor de troep die hij of zij maakt. En een puber moet ook leren zich sociaal op te stellen en verantwoordelijkheden binnen het gezin te delen. Wanneer een jongere eenmaal uit huis gaat moet hij of zij ook zelf de verantwoordelijkheid gaan nemen en moeten er vaak ook -net als in het gezin- taken gedeeld worden en troep opgeruimd. Ook in een studentenflat moet zo af en toe wat opgeruimd worden (al zou je dat soms toch niet zeggen)
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - september 2006
Welke ouder van een puber hoort het zichzelf niet regelmatig roepen: "Ruim toch eens je troep op."? Er zijn natuurlijk uitzonderingen maar de meeste pubers kunnen zich absoluut niet druk maken om troep. Bij binnenkomst gaat de jas op de grond, de tas beland ergens in de gang, de fles drinken blijft buiten de ijskast staan, de koek-verpakking beland leeg op tafel en de puber is in geen velde of wegen te bekennen om dit even op te ruimen. En wanneer de puber dan toch weer thuis verschijnt is de animo om op te ruimen bijzonder klein en resulteert een verzoek om op te ruimen vaak in ruzie. Of de jas en tas worden wel - vaak met veel gemor- opgeruimd, maar de rest van de troep lijkt de puber simpelweg niet te zien.
Als ouder kun je in zo'n situatie besluiten de troep zelf maar even op te ruimen. De rotzooi is dan maar snel weg en er hoeft geen strijd gevoerd te worden over het opruimen. Maar vaak voelt dit voor ouders toch niet erg eerlijk en volgt de ruzie achteraf even goed, omdat de ouder boos is dat hij of zij de troep van de puber heeft moeten opruimen. Maar ook voor de jongeren is het de vraag of dit nou zo'n goede oplossing is. In eerste instantie zou dat wel zo lijken, want wat is er nu prettiger dan dat de troep die je maakt voor je opgeruimd wordt. Maar een jongere leert op deze manier niet om de verantwoordelijkheid te nemen, wat wel heel belangrijk is voor de ontwikkeling van zelfredzaamheid en zelfstandigheid. Een puber moet leren zelf de verantwoordelijkheid te nemen voor de troep die hij of zij maakt. En een puber moet ook leren zich sociaal op te stellen en verantwoordelijkheden binnen het gezin te delen. Wanneer een jongere eenmaal uit huis gaat moet hij of zij ook zelf de verantwoordelijkheid gaan nemen en moeten er vaak ook -net als in het gezin- taken gedeeld worden en troep opgeruimd. Ook in een studentenflat moet zo af en toe wat opgeruimd worden (al zou je dat soms toch niet zeggen)
Het is dan ook goed wanneer pubers leren zelf zorg te dragen voor het opruimen van hun troep, maar ook een bijdragen leveren aan de taken die er binnen een huishouden moeten gebeuren. Makkelijker gezegd dan gedaan, want het is pubers eigen zich te verzetten tegen regels, zeker wanneer die nieuw zijn. Het lijkt dan ook zeker raadzaam om het helpen bij de taken binnen een gezin, al lang voor de puberteit in te voeren zodat in de vaak wat opstandige puber-periode het helpen in huis al iets vanzelfsprekends is en dus minder tot discussie leidt.
Toch kan deze discussie zeker ook ontstaan wanneer een jongere al jaren gewend is te helpen bij de afwas, het dekken van de tafel of het stofzuigen van het huis. Om discussie of verzet zo veel mogelijk te voorkomen is het raadzaam de jongere aan te spreken op het eigen verantwoordelijkheidsgevoel. Een puber wil graag voor vol worden aangezien en verantwoordelijkheidsgevoel maakt hier een groot onderdeel vanuit.
Het is dan ook raadzaam om niet regels op te leggen, wat enkel tot verzet leidt, maar tot afspraken te komen. Door niet op te leggen wat de jongere moet doen, maar door in gesprek te gaan met de puber, samen te bekijken wat er gebeuren moet in huis en te kijken hoe deze werkzaamheden verdeelt kunnen worden, wordt de jongere aangesproken op de eigen verantwoordelijkheid. Daarbij wordt de puber ook serieus genomen en heeft hij of zij een eigen inbreng en mening. Goed kan het zijn hierbij ook te bespreken waarom bepaalde dingen moeten gebeuren op een bepaald moment. Bijvoorbeeld, als een jongere op zaterdag een sportbroek nodig heeft, zal hij/ zij deze wel uiterlijk donderdag in de was moeten doen. Door de jongere zo te betrekken bij de afspraken is het veel waarschijnlijker dat de puber zijn medewerking verleent.
Bij het maken van afspraken is het belangrijk om niet alleen te bespreken over wat er moet gebeuren, maar ook hoe het moet gebeuren, wat er precies moet gebeuren en wanneer het moet gebeuren, want ook dit kan tot flinke discussies leiden. De puber denkt het dan goed gedaan te hebben en is gefrustreerd wanneer de ouder ondanks de inzet van het kind toch moppert. En de ouder is teleurgesteld dat het gevraagde niet gedaan is zoals het moest. Zo kan een puber best vinden dat de afwas ook gedaan kan worden na dat bezoek aan die vriend, of vindt het kind dat de afwas laten uitdruipen ook prima is terwijl de ouders eigenlijk verwachten dat alles opgeruimd wordt in de kast. Zo kan een verschil in inzicht hoe een taak gedaan moet worden leiden tot opnieuw discussie hetgeen de motivatie van de jongere om mee te werken niet ten goede komt.
Wat ouders zich ook goed moeten realiseren is dat het vaak helemaal geen onwil of dwarsigheid is dat troep niet opgeruimd wordt. Vaak is de puber het gewoon even vergeten dat hij of zij iets moest doen en menig puber ziet de troep zoals de ouders dit waarnemen helemaal niet als zodanig, Heel wat pubers beschouwen troep simpelweg niet als troep of zien het belang van het opruimen gewoon helemaal niet: "waarom iets opruimen als je het morgen toch weer nodig hebt".
Regelmatig zal enkel steeds helpen onthouden voldoende zijn om de medewerking van de jongere te krijgen. En als dit de ouder stoort kan er een lijst gemaakt worden waarnaar het kind verwezen kan worden wanneer het een taak vergeet. Zo hoeft er minder gemopperd te worden en heeft de puber een geheugensteuntje.
Een apart verhaal is de eigen kamer. Voor heel wat ouders lijkt de kamer van hun puber een onneembare vestiging of meer vuilnisbelt dan kamer. Het opruimen van de eigen kamer is in menig gezin met een puber thuis een terugkerend strijdpunt. Hoe ouders hier mee om willen gaan ligt toch een beetje in hun stijl van opvoeden en in het belang dat zij hechten aan een opgeruimd huis.
Een kind in de puberteit hecht over het algemeen veel waarde aan zijn of haar privacy en ziet niet graag dat de ouders hier gaan lopen opruimen. Voor menig puber is dit dan ook de stimulans om de kamer toch maar te gaan opruimen, wanneer een van de ouders dit dreigt te gaan doen. Het kan dan ook goed zijn om een tijdslimiet te stellen waar binnen de kamer opgeruimd moet worden. Zo heeft de jongere de tijd om zelf te bepalen wanneer hij of zij wil gaan opruimen en hebben de ouders toch een duidelijke grens getrokken en weten ook de ouders waar zij aan toe zijn.
Andere ouders kiezen er voor om de eigen kamer van het kind ook daadwerkelijk aan het kind over te laten. Een puber heeft uiteindelijk recht op zijn eigen plekje waar hij of zij mee moet kunnen doen wat hij/ zij wil. Maar het moet de puber dan wel duidelijk uitgelegd worden dat dit betekent dat de eigen kamer dus ook echt de eigen verantwoordelijkheid is. Was op de grond wordt niet gewassen, de kamer wordt niet mee genomen bij het stofzuigen etcetera. De puber zal zo zelf ervaren dat zo af en toe opruimen toch wel nuttig is (omdat spullen onvindbaar zijn, omdat wasgoed niet gewassen is, omdat alles onder het stof komt, de prullenbak overvol is etcetera)
Maar sommige ouders zijn -niet altijd onterecht- toch bang dat de kamer dan echt te vies wordt. Er kan dan een middenweg gekozen worden waarbij de ouder aankondigt wanneer hij of zij de kamer gaat stofzuigen. De puber heeft dan de mogelijkheid de troep op te ruimen voor die tijd. Wanneer dit niet gebeurt kan afgesproken worden dat alle troep dan op het bed gelegd wordt zodat de puber wel moet opruimen om in bed te kunnen (deze methode kan overigens ook gebruikt worden voor troep in overige delen van het huis).
Soms heeft een puber ook gewoon nog een beetje hulp nodig. Door een aantal keren samen de kamer op te ruimen ziet de puber beter hoe je het opruimen aanpakt en krijgt hij of zij er meer handigheid in. En doordat de jongere dan weet hoe je het opruimen aanpakt wordt het ook iets waar hij of zij minder tegen op ziet en dus gemakkelijker doet, wanneer dit gevraagd wordt.
Het is dan ook prima om te helpen. Maar langzaam aan moet de puber geleerd worden steeds meer zelf te doen. Te lang helpen staat de zelfstandigheid van de puber in de weg en leert de puber niet zelf de verantwoordelijkheid te dragen. Door eerst te mopperen en dan de jongere toch maar te helpen of het zelfs toch daarna maar zelf als ouder op te ruimen, help je jezelf als ouder als ook je puberkind niet.
Een puber heeft ook enorme behoefte aan waardering en groeit hier van. Het is dan ook goed om regelmatig, ook voor de gewone dagelijkse taken de waardering uit te spreken wanneer deze gedaan worden. Ook een puber krijgt nog graag complimenten.
Soms kan ook een beloningssysteem helpen om de jongere te motiveren mee te werken aan de taken in huis. Wel belangrijk daarbij is dat van af het begin het duidelijk is dat dit een tijdelijk iets is, aangezien helpen in huis natuurlijk iets is wat je doet omdat je samen de verantwoordelijkheid draagt en om elkaar te helpen en niet enkel om een beloning. Het beloningssysteem wordt toegepast om de puber te motiveren en wordt daarna afgebouwd zodat het helpen in huis iets vanzelfsprekends wordt.
Pubers kunnen opruimen
Pubers kunnen soms wat anders denken over de taken die er in een huishouden moeten gebeuren, maar met wat geduld, een aantal goede open gesprekken waarin er ook ruimte is voor de mening van het kind en een aantal duidelijke afspraken kan over het algemeen best de medewerking van de puber te verkrijgen zijn bij de huishoudelijke taken
De afspraken op papier zetten kan enorm helpen. Bol.com biedt hier een handig hulpmiddel voor. Voor meer informatie en de mogelijkheid om een planner te kopen: familieplanner voor huishoudelijke klusjes
Opvoedadvies.nl biedt ook een workshop aan over omgaan met pubergedrag, geschikt voor scholen, ouderverenigingen en alle andere organisatie die samenwerken met ouders en pubers. De workshop is te vinden op onze pagina: “Workshops”
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Vraag per e-mail of advies aan huis
