Postpartum depressie
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - april 2020
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - april 2020
De geboorte van een baby is een enorm ingrijpende verandering in je leven. Bij de geboorte van je eerste kindje, heb je geen idee wat je kunt verwachten en staat je hele wereld op zijn kop. Maar bij de geboorte van je tweede of derde kindje verandert er nog steeds veel. Ook dan moet je samen met je gezin een nieuw ritme zien te vinden. Na de bevalling is er daarnaast ook nog sprake van een sterke hormonale verandering in je lichaam. Niemand kijkt er dan ook vreemd van op dat vrouwen die net bevallen zijn, bij tijd en wijle worstelen met alles wat er op ze af komt en tijd nodig hebben om te wennen aan hun baby en de nieuwe taken als moeder. Tot tachtig procent van de nieuwe moeders heeft in de eerste weken na de bevalling last van huilbuien, pijn, vermoeidheid, nervositeit, onzekerheid, slaapproblemen en stemmingswisselingen. Wanneer je je de eerste weken na de bevallig nog niet goed voelt, is dit zeker nog niet zorgelijk. Maar het is wel goed om in de gaten te houden hoe je je voelt. Wanneer de klachten maanden aanhouden, je je neerslachtig, angstig en prikkelbaar blijft voelen, is het goed om hulp in te schakelen. Er zou dan sprake kunnen zijn van een post-partum depressie. Vroeger spraken we over een post-natale depressie, maar deze term wordt niet meer gebruikt, omdat deze suggereert dat de depressie optreed 'na de geboorte' en dus bij het kind. Daarom is gekozen voor de term postpartum, hetgeen 'na de bevalling' betekent.
In sommige gevallen komt dit doordat de signalen niet herkend worden. Klachten als vermoeidheid, bezorgdheid, slapeloosheid en prikkelbaarheid kunnen allemaal horen bij het wennen aan deze heel nieuwe fase in het leven en hierdoor niet herkend worden als signalen dat er meer aan de hand is. Maar soms treedt een postpartum depressie echt pas na een paar maanden op.
Een postpartum depressie kan overigens ook al ontstaan tijdens de zwangerschap. En ook na een miskraam of abortus kan een postpartum depressie optreden.
Symptomen
Dat een postpartum depressie samen gaat met sombere gevoelens lijkt voor de hand te liggen. Maar deze gevoelens treden niet altijd op de voorgrond of zijn niet altijd even goed te herkennen. Moeders met een postpartum depressie geven vaak aan zich vooral heel erg leeg te voelen of emotieloos. Hierdoor ervaren ze ook weinig emoties ten opzichte van hun kindje, wat begrijpelijk tot ernstige zorgen, angst en gevoelens van wanhoop kan leiden. Moeders met PPD vragen zich vaak af of ze wel een goede moeder kunnen zijn. Hun zelfvertrouwen is heel laag en ze kunnen enorm piekeren.
Dit kan er voor zorgen dat ze niet blij met hun baby zijn of zelfs gevoelens van afkeer ten opzichte van hun kindje ontwikkelen. Ze kunnen hierdoor weinig betrokken bij hun kindje zijn, hoewel we ook zien dat sommige moeders met een postpartum depressie juist extreem gefocust zijn op hun baby en maar heel moeilijk de zorg voor hun kindje aan een ander durven overlaten.
Vrouwen met een postpartum depressie melden vaak extreem moe, huilerig en prikkelbaar te zijn. Ook zien we vergeetachtigheid en soms verwardheid. Wanneer er echt sprake is van waanideeën denken we eerder aan een postpartum psychose.
Postpartum depressie gaat vaak gepaard met slaapproblemen, waarbij we zowel slapeloosheid zien als ook juist extreem veel slapen en evengoed vermoeid blijven. Hetzelfde zien we met betrekking tot eetlust. Sommige moeders hebben amper nog zin in iets, terwijl er ook vrouwen zijn die juist heel veel gaan eten. Soms treedt er ook misselijkheid op, wat het eten natuurlijk ook niet ten goede komt. Een andere lichamelijke klacht die veel gemeld wordt door vrouwen met een postpartum depressie is hoofdpijn.
Bij het ontstaan van een postpartum depressie lijkt een erfelijke factor mee te spelen. Wanneer in je familie depressie voorkomt, neemt de kans op PPD toe. Wanneer je eerder in je leven depressief bent geweest, neemt de kans op PPD ook toe.
Fysieke of emotionele uitputting door de komst van een baby en alle daarbij komende veranderingen, kunnen de kans op PPD ook vergroten. Een onbalans in je hormoonhuishouding, iets dat we regelmatig zien na een bevalling, vergroot het risico ook. Soms zien we bij moeders met een PPD ook een tekort aan mineralen en vitaminen.
Vrouwen die hoge eisen aan zichzelf stellen, perfectionistisch zijn of gemakkelijk piekeren zijn over het algemeen wat gevoeliger voor PPD. Deze moeders hebben vaak ook hoge verwachtingen van het moederschap en van zichzelf als moeder. Ze hebben het gevoel alles snel onder de knie te moeten hebben en vooral erg blij te moeten zijn met hun baby. Er is hierdoor te weinig ruimte voor de meer negatieve emoties die nu eenmaal ook soms horen bij deze grote verandering in hun leven.
Uiteraard heeft het verloop van je zwangerschap en de eerste maanden met je kindje, invloed op hoe jij je voelt. Wanneer de zwangerschap gepaard is gegaan met vele ongemakken of ernstigere problemen of wanneer er problemen (kleine of grotere) bij je baby geconstateerd worden, heeft dit enorme invloed op jouw welbevinden. Andere grote veranderingen in je leven die voor stress kunnen zorgen, zoals verhuizing, ontslag, scheiding of het overlijden van een familielid, hebben natuurlijk ook grote invloed op hoe jij je voelt.
Hulp bij een postpartum depressie
In de eerste plaats is het belangrijk om de klachten serieus te nemen. Verwarrende emoties, stemmingswisselingen, doorwaakte nachten en kraamtranen mogen in beperkte mate bij het prille moederschap horen, het is altijd belangrijk om in de gaten te houden of deze klachten hanteerbaar zijn en op korte termijn ook weer verdwijnen. Wanneer jij of iemand in je omgeving zich zorgen maakt, is het belangrijk om het gesprek aan te gaan. Door te praten over wat je voelt, kan je meer inzicht krijgen in je klachten, kan je ontdekken of deze gevoelens toch bij deze fase van je leven horen of dat er meer aan de hand is en kan je bekijken of je hulp kan gebruiken en krijgen. En praten en je emoties uiten kan ook gewoon opluchten. Wanneer je het moeilijk vindt om te praten over alles wat je voelt en denkt, kan het ook helpen dit op te schrijven.
Veel moeders praten het liefste met iemand die vertrouwd is, zoals hun partner, een vriendin of familielid. Maar sommige vrouwen zullen juist liever willen praten met iemand die objectief naar hun situatie kan kijken en kennis in huis heeft om samen de afweging te maken of er sprake kan zijn van PPD en te helpen bij het vinden van begeleiding.
En help jezelf steeds herinneren dat moederschap niet iets is dat je zomaar onder de knie hebt. Het omgaan met je baby is iets dat je moet leren en waarbij je hoe dan ook foutjes zal maken. Dat geeft helemaal niet. Voor ouderschap geldt zeker 'al doende leert men'.
Wanneer je merkt dat je je verwarrende gevoelens niet met een paar weken onder controle krijgt, wanneer je je rot blijft voelen en je je zorgen blijft maken, dan is het verstandig professionele hulp te zoeken. Wacht hier niet te lang mee, want een onbehandelde PPD kan vier tot zes maanden tot wel een jaar aanhouden.
Hulp zoeken
De behandeling van een postpartum depressie bestaat over het algemeen uit een combinatie van gesprekstherapie en het slikken van medicijnen. Deze gesprekken kunnen zowel individueel plaatsvinden als in een lotgenotengroep. Voor veel moeders met PPD is het fijn te merken dat er meer moeders zijn die worstelen met een depressie en dat hun gedachtes en gevoelens dus niet zo vreselijk zijn als ze zelf vaak denken.
Bij PPD worden antidepressiva voorgeschreven. Het kan vier tot zes weken duren voordat je het effect hiervan begint te merken. Soms worden naast antidepressiva ook kalmeringsmiddelen of slaapmiddelen voorgeschreven. Ook zal gekeken worden naar de lichamelijke klachten die je ervaart. Een tekort aan mineralen of vitamine kan aangevuld worden en een hormonale disbalans kan aangepakt worden.
Hierbij een aantal boeken over post partum depressie. (Hoewel deze lijst zorgvuldig is samengesteld, kan Opvoedadvies.nl niet instaan voor de kwaliteit van de in deze boeken verstrekte informatie) Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel.
- Er was eens een zwarte wolk, Quintra Rijnders
- Postpartum depressie, Anne Marleen Meulink
- Toen kreeg ik weer lucht, Tilda Timmers
- Postnatale depressie, 101 vragen en antwoorden, Eileen Engels
Informatie voor dit artikel komt van:
https://www.mentaalvitaal.nl/postnatale-depressie
https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/postpartum-depressie/item33153
https://mindblue.nl/depressie/postpartum-depressie
Informatie uit de cursus 'addressing postnatal depression as a healthcare professional'- University of Exeter
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis
