'Jij bent je brein' is de kinderversie van 'Wij zijn ons brein' van hersenonderzoeker Dick Swaab. Samen met non-fictieauteur Jan Paul Schutten schreef hij een toegankelijk boek over de hersenen, geschikt voor kinderen vanaf een jaar of tien. Het boek geeft de (uiteraard verzonnen) e-mail wisseling weer tussen twee kinderen, Jelle en Ionica en professor Swaab. Jelle en Ionica moeten een spreekbeurt houden en hebben besloten het over het brein te hebben. Aan de hand van de vragen van de kinderen zet Swaab uiteen hoe de hersenen werken. Zo vragen Jelle en Ionica zich af hoe ze sneller kunnen leren, waarom hun broer zo raar doet in de puberteit, of jongens slimmer zijn dan meisjes, hoe een bijna-dood-ervaring kan ontstaan en of je brein te veranderen is. In korte e-mails met tussendoor langere teksten geeft Swaab antwoord op deze vragen en stipt zo nog vele andere onderwerpen aan, zoals verliefdheid, geloof, homoseksualiteit, verslaving, vrije wil, criminaliteit, hersenziektes etcetera. De e-mailwisseling wordt afgewisseld door vele tekeningen van de hersenen, foto’s (vooral van dieren en hersenen) en prenten van Peter van Straaten. Deze laatste lijken mij niet helemaal aan te sluiten bij de doelgroep van het boek, ik vermoed dat de grapjes van Van Straaten aan kinderen veelal voorbij gaan.
Dat Swaab bij het bespreken van al deze verschillende zaken zeer stellig is dat alles (eigenlijk al vanaf de geboorte) vastgelegd is in het brein, zal ouders die 'Wij zijn ons brein' hebben gelezen niet verbazen. Dit roept bij Jelle de vraag op in hoeverre hij eigenlijk baas over zichzelf is. Dit leidt tot een van de meest interessante, maar ook lastigste discussies in het boek. Swaab vertelt Jelle en Ionica dat zoiets als de vrije wil eigenlijk niet bestaat, dat onderzoek heeft uitgewezen dat je hersenen al actief zijn, voordat je besluit iets te willen. Oftewel: activiteit in je brein zorgt dat je iets wilt. Jelle en Ionica vinden het lastig dit te accepteren. Begrijpelijk, want ook voor volwassenen blijft dit iets dat moeilijk te accepteren is en zeker voor discussie open staat. Dit kunnen overigens hele leuke en interessante discussies zijn, zeker ook met kinderen.
De uitleg die Swaab en Schutten geven is duidelijk, toegankelijk en met humor en vaart geschreven. Al zijn de langere e-mails met uitgebreidere uitleg voor de jongste lezers ( 10/11 jaar) misschien nog wat moeilijk en saai. Vooral ook omdat bij het bespreken van zo iets complex als ons brein, het gebruik van soms wat 'moeilijke woorden' niet te voorkomen lijkt.
De lezers van 'Jij bent je brein' zullen dan vooral ook (iets oudere) kinderen zijn die net als Jelle en Ionica slim, leergierig en nieuwsgierig zijn. Overigens zal menig ouder het boek ook, alleen of samen met het kind, met plezier lezen (zeker wanneer de dikke pil 'Wij zijn ons brein' toch wat afschrikt).
Tamar de Vos - van der Hoeven
Meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com: