(vanaf ± 15 jaar)
In 'Niemands meisje' leert de lezer Liesbeth kennen, een meisje van rond de achttien jaar. Liesbeth is opgenomen in een kliniek nadat er een incident heeft plaats gevonden. Wat er is gebeurd wordt in de loop van het boek steeds duidelijker. Liesbeth worstelt met zichzelf en het gezin waarin zij opgroeit, met een vader die vooral erg druk met zichzelf is, een moeder die afstandelijk is (zij heeft autisme) en een tweelingbroer en -zus die beiden autistisch zijn en veel begeleiding nodig hebben. Liesbeth werd als klein kind door haar vader geslagen. Nu is hij druk met zijn vriendin en Liesbeth heeft niet het gevoel dat hij er voor haar is. Hij maakt haar belachelijk ten opzichte van haar vriendje en verbiedt haar te gaan studeren omdat daar geen geld voor is. Liesbeth voelt zich door haar moeder in de steek gelaten en genegeerd. Wanneer ook haar vrienden haar een beetje laten vallen, voelt ze zich 'niemands meisje'.
Het boek bestaat uit een weergave van de gesprekken die Liesbeth heeft met haar therapeut en in de lotgenotengroep die ze bezoekt. Daarnaast bevat het boek ook notities van Liesbeth zelf. In deze gesprekken en notities doet Liesbeth wel erg gemakkelijk en gestructureerd uit de doeken wat er allemaal speelt en wat haar dwars zit. Ik begrijp dat dit nodig is om het verhaal van Liesbeth op een goede manier aan de lezer over te kunnen brengen, maar het komt de geloofwaardigheid van Liesbeth als personage niet ten goede. Je vraagt je regelmatig af wat de functie van de therapeut is, wanneer Liesbeth zelf zo goed weet wat er speelt. De therapeute hoeft alleen maar te luisteren en soms een korte vraag te stellen met vooral het doel Liesbeth verder te laten vertellen. Van enige behandeling of therapeutische ondersteuning van Liesbeth is dan ook amper sprake. Aan het begin van het vijfde gesprek geeft de psychologe aan dat zij Liesbeth zal gaan behandelen, aan het eind van hetzelfde gesprek wordt deze begeleiding al weer afgesloten.
Van de andere deelnemers in de lotgenotengroep weet je niet meer dan hun naam, wat er voor zorgt dat deze personages in het geheel niet tot leven komen en de groepssessies alleen maar chaotisch en onoverzichtelijk zijn. Evengoed komen Liesbeth en haar groepsgenoten op basis van niets tot de diepste inzichten. Ook dit is weinig overtuigend.
Liesbeth krijgt van Rood ook wel heel veel aan ellende op haar bordje, tot een politie-agent die haar, in het bijzijn van zijn collega, betast aan toe. Deze overdaad moet de lezer laten zien waarom het Liesbeth te veel is geworden en hoe ingewikkeld haar problematiek is. Maar het zorgt er in mijn ogen vooral voor dat je door de bomen het bos niet meer ziet en dat het verhaal inboet aan geloofwaardigheid. Rood lijkt te veel verschillende problemen tegelijkertijd te hebben willen bespreken, waardoor het vooral een opsomming van ellende wordt en er weinig tot niets gebeurt om Liesbeth te helpen.
Rood lijkt op sommige momenten haar doelgroep ook wat te overschatten. Zo kan ik mij goed voorstellen dat het merendeel van de jongeren niet zo goed zal begrijpen wat er voor zorgt dat Liesbeth's moeder zo afstandelijk en afwezig is, omdat zij niet weten wat het syndroom van Asperger inhoudt. Juist de gespreksvorm waar Rood voor heeft gekozen, biedt makkelijk ruimte voor wat toelichting, in de vorm van wat uitleg aan Liesbeth door de therapeut. Maar ook hier blijft de therapeut op de achtergrond en is Liesbeth degene die het gedrag van haar moeder weet te duiden op basis van haar autisme. Waardoor de lezer zonder voorkennis over autisme alleen maar kan gissen waarom Liesbeth's moeder niet anders kan reageren dan ze doet.
Al deze punten bij elkaar maken 'Niemands meisje' tot een minder geslaagd boek dan het had kunnen zijn. Rood geeft een goed inzicht in de belevingswereld van Liesbeth en het boek zal een beperkte groep jongeren zeker aanspreken. Maar een flinke groep jongeren zal het boek waarschijnlijk toch snel aan de kant leggen, omdat het door de gekozen vorm en de inhoud wel om flink wat ervaring in het lezen vraagt.
Tamar de Vos - van der Hoeven
Meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com:
