Het kiezen van een vervolgopleiding
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - november 2014
Drs. Tamar de Vos - van der Hoeven - november 2014
Het kiezen van een studie, het is een van de grootste en belangrijkste beslissing die je kind moet nemen. Begrijpelijkerwijs is het dan ook meestal geen eenvoudige keuze.
Natuurlijk, er zijn kinderen die al vanaf jonge leeftijd weten: ik word dokter, architect, laborant, juf of tandarts en bij het ouder worden steeds zekerder worden van deze keuze. Maar de meeste kinderen blijven toch niet bij deze eerste 'passie' of hebben gewoon nog geen idee wat ze later willen worden. 'Later' is ook nog zo ver weg.
Maar voor je het weet komt dit 'later' toch dicht bij en moet je kind gaan kiezen voor een vervolgopleiding.
Natuurlijk, er zijn kinderen die al vanaf jonge leeftijd weten: ik word dokter, architect, laborant, juf of tandarts en bij het ouder worden steeds zekerder worden van deze keuze. Maar de meeste kinderen blijven toch niet bij deze eerste 'passie' of hebben gewoon nog geen idee wat ze later willen worden. 'Later' is ook nog zo ver weg.
Maar voor je het weet komt dit 'later' toch dicht bij en moet je kind gaan kiezen voor een vervolgopleiding.
En veel jongeren vinden het ook dan nog moeilijk om te beslissen over 'later', omdat dit eigenlijk nog steeds ver weg lijkt. Zeker wanneer kinderen op hun vijftiende/ zestiende (op het vmbo) al moeten beslissen wat voor vervolgopleiding ze willen gaan doen. Puberhersenen zijn eigenlijk ook nog niet zo goed in staat om echt de gevolgen te overzien van deze belangrijke keuze.
De meeste scholen ondersteunen hun leerlingen goed bij deze moeilijke keuze. Maar uiteindelijk ligt deze toch bij de scholier zelf. De ondersteuning van de ouders blijkt hierbij zeer belangrijk, heeft onderzoek van het LAKS (het Landelijk Aktie Komitee Scholieren) uitgewezen. Jongeren willen graag dat hun ouders betrokken zijn bij hun keuze.
Het nemen van zo'n belangrijke beslissing kost tijd en gaat gepaard met twijfels, waar ruimte voor moet zijn. Het is dus belangrijk om bijtijds, dus reeds in het voorlaatste jaar van de middelbare school, over dit onderwerp te beginnen.
Start met te praten met je kind over waar zijn of haar interesses liggen. Welke vakken op school spreken hem/ haar aan? Wat maakt hem/ haar blij? Wat doet hij/zij graag in de vrije tijd? Wat hoopt je kind te bereiken? Help je kind ontdekken waar hij/zij goed in is en ga daarbij ook samen op zoek naar kwaliteiten buiten de schoolse vakken om (empathie, sociaal, sportief, goed kunnen leiden, gedisciplineerd, initiatiefrijk etc.) waar hij/ zij baat bij kan hebben bij een vervolgopleiding. En kijk dan samen wat voor opleiding hierbij zou kunnen aansluiten.
Het kan verstandig zijn, om na te gaan wat de middelbare school van je kind doet om leerlingen te helpen bij deze keuze. Zo weet je wat er op school aan begeleiding geboden wordt en wat je als ouder dus kan doen.
Praat met je kind, maar ook heel belangrijk, luister. Stel vragen en luister goed naar de antwoorden die je kind geeft. Heel belangrijk hierbij is dat je zo min mogelijk je eigen ideeën en voorkeuren laat door schemeren. Jij bent niet degene die de opleiding gaat doen. De keuze moet echt die van je kind zijn.
Naast praten en luisteren kan je als ouder ook een belangrijke rol spelen bij het plannen en organiseren van het keuzeproces. Bekijk samen de website van verschillende onderwijsinstellingen, zoek uit wanneer er open dagen zijn en plan samen wanneer jullie deze willen bezoeken. Soms willen jongeren graag samen met vrienden naar een open dag, maar het merendeel van de scholieren vindt het toch wel heel fijn wanneer de ouders mee gaan. Bedenk samen welke informatie jullie graag willen horen en welke vragen jullie willen stellen op de open dagen.
Tussen de open dagen door kun je je zoon/dochter helpen alle informatie die hij/zij gekregen heeft, op orde te brengen en misschien al kleine keuzes te maken. Misschien viel de presentatie van die ene studie toch tegen of sprak de onderwijsinstelling hem/ haar niet aan? Dan kan die opleiding weg gestreept worden en is er weer een stapje gemaakt in het keuze proces.
Dit opdelen in stapjes kan jongeren ook enorm helpen bij het overzien van het maken van een studie-keuze. Er hoeft niet meteen een studie gekozen te worden. Het kan heel goed zijn om eerst eens te kijken wat voor onderwijs je kind aanspreekt, aan welke brede studierichting hij/ zij denkt en in welke stad je kind hoopt een opleiding te kunnen gaan volgen.
Wanneer je merkt dat je zoon/dochter, ondanks je begeleiding, moeite heeft met de keuze of je ervaart dat school niet de ondersteuning kan bieden die jouw kind nodig heeft, kan je overwegen een studiekeuze-bureau in te schakelen. Sommige jongeren hebben wat extra ondersteuning nodig bij deze soms lastige keuze.
Het bezoeken van open dagen is heel belangrijk bij het kiezen van een vervolgstudie. Alleen door te gaan kijken bij de studie kan je een eerste idee krijgen wat de studie te bieden heeft. Zo kan je kind de sfeer proeven binnen de onderwijsinstelling, een idee krijgen van wat de opleiding precies inhoudt en praten met studenten die de opleiding al volgen. Vooral dit laatste kan heel prettig zijn, omdat deze studenten ook voor deze keuze gestaan hebben en heel goed kunnen uitleggen waarom zij hun keuze gemaakt hebben en hoe ze daar achteraf over denken. Wanneer je kind een beetje een idee heeft welke studie/ opleiding hij/zij wil gaan doen, kan het heel fijn zijn een dagje mee te kunnen lopen bij de opleiding. De jongere loopt dan een dag mee op de opleiding en krijgt zo een nog beter beeld of deze opleiding echt iets is voor hem/ haar.
Vergelijk verschillende opleidingen ook met elkaar. Zo kan het goed zijn om te kijken op welke manier er onderwijs wordt gegeven. Gaat dit nog redelijk klassikaal, zijn er vooral hoorcolleges of wordt er ook veel met werkgroepen gewerkt, hoeveel uur les wordt er gegeven en hoeveel zelfstudie wordt er van de student verwacht? Dit zijn belangrijke zaken om naar te kijken, omdat de ene student veel meer behoefte aan begeleiding (en dus contacturen op de opleiding) tijdens de studie zal hebben dan de andere student. Daarnaast is het goed om na te gaan of het onderwijs meer praktijkgericht is of meer wetenschappelijk en wat de voorkeur van je kind is. Ook de grootte van de onderwijsinstelling en het aantal eerstejaars op de opleiding kan meewegen. Uiteraard is het ook verstandig om te kijken naar de beroepsmogelijkheden en arbeidsmarkt na een opleiding.
Door dit alles op papier op een rijtje te zetten, kan vaak al een hoop duidelijkheid in het keuze proces bereikt worden.
Wanneer je kind de keuze moeilijk vindt, kan het goed zijn, de mogelijkheid te bespreken te kiezen voor een brede basisopleiding, waardoor de keuze nog niet heel concreet gemaakt hoeft te worden. Of er kan gekozen worden voor een korte opleiding, zodat er daarna nog de mogelijkheid is een andere opleiding te volgen.
Switchen van opleiding is ook altijd nog mogelijk wanneer de gekozen opleiding toch echt heel erg tegenvalt. Al moet hier niet te gemakkelijk over gedacht worden. Van opleiding switchen kan je dubbele uitgaven voor studiebenodigdheden en opleidingstijd kosten. Vaak moet je langere tijd wachten voordat je aan een nieuwe opleiding kan beginnen.
Zo'n vijftien procent van de scholieren kiest voor een tussenjaar om te reizen, te werken of vrijwilligerswerk te doen. Maar vooral om de tijd te hebben om na te denken over deze belangrijke beslissing.
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis
Boeken voor jongeren om te helpen bij het maken van een studiekeuze. Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel:
- Het grote boek van Jezelf, Gerdy Geersing
- Ontdek je passie en talenten, Chantal Trigallez
- Kijk op kiezen, Een stappenplan voor studie- en beroepskeuze, Sara Backx
- Coach je kind bij toekomstkeuzes, Van profielkeuze tot studierichting, Loth van Veen
- Studiekeuze spel
Opvoedadvies.nl biedt ook de workshop over pubers en keuzes maken, geschikt voor scholen, sportverenigingen en alle andere organisatie die samenwerken met ouders en pubers. De workshop is te vinden op onze pagina: “Workshops”
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Stel uw vraag of advies aan huis
Informatie voor dit artikel komt van:
- http://www.studiekeuzekantoor.nl/laatste-nieuws/42-lastige-studiekeuze-voor-je-kind-7-tips-voor-ouders
- http://www.talent3m.nl/blog-item/ouder-als-studiekeuze-begeleider
- http://www.wageningenur.nl/nl/Onderwijs-Opleidingen/ouders/10-tips.htm