Dyslexie
Drs. T. de Vos - van der Hoeven - september 2001
Wanneer een kind niet goed presteert op school ontstaat al snel de vraag bij ouders en leerkrachten of het onderwijs te moeilijk is voor het kind, of de intelligentie van het kind te kort schiet. Maar dit hoeft zeker niet het geval te zijn. Het kind kan bijvoorbeeld concentratieproblemen hebben of een leerstoornis. Een leerstoornis die de laatste tijd meer aandacht gekregen heeft is dyslexie, ook wel woordblindheid genoemd, wat een niet geheel juiste term is. Want dyslexie wordt regelmatig ook vastgesteld bij mensen bij wie het probleem met lezen en schrijven niet direct op de voorgrond staat. Niet iedere dyslecticus heeft grote problemen met woorden en letters. Ook meer onduidelijke leermoeilijkheden, zoals moeite met dingen uit het hoofd leren of problemen met de fijne motoriek kunnen het gevolg zijn van dyslexie
Drs. T. de Vos - van der Hoeven - september 2001
Wanneer een kind niet goed presteert op school ontstaat al snel de vraag bij ouders en leerkrachten of het onderwijs te moeilijk is voor het kind, of de intelligentie van het kind te kort schiet. Maar dit hoeft zeker niet het geval te zijn. Het kind kan bijvoorbeeld concentratieproblemen hebben of een leerstoornis. Een leerstoornis die de laatste tijd meer aandacht gekregen heeft is dyslexie, ook wel woordblindheid genoemd, wat een niet geheel juiste term is. Want dyslexie wordt regelmatig ook vastgesteld bij mensen bij wie het probleem met lezen en schrijven niet direct op de voorgrond staat. Niet iedere dyslecticus heeft grote problemen met woorden en letters. Ook meer onduidelijke leermoeilijkheden, zoals moeite met dingen uit het hoofd leren of problemen met de fijne motoriek kunnen het gevolg zijn van dyslexie
Maar toch over het algemeen zijn de eerste signalen dat er sprake zou kunnen zijn van dyslexie lees-, spelling- maar ook rekenproblemen. We zien vaak dat mensen met dyslexie letters omdraaien en woorden worden verkeerd geschreven of gelezen. Simpele berekeningen kunnen iemand met dyslexie veel moeite kosten Dyslexie is een leerstoornis die zich in vele vormen en gradaties kan voordoen. Er zijn lichte en zware vormen van dyslexie. Ook scheelt het of de dyslexie vroeg ontdekt is (op de basis- of middelbare school) versus in een volwassen stadium pas ontdekt. Als dyslexie op vroege leeftijd wordt ontdekt, kan dit voor de ouders en het kind een schok zijn om geconfronteerd te worden met een 'stoornis'. Maar het geeft de ouders en het kind ook duidelijkheid waarom het kind moeite heeft met bepaalde zaken en dat zorg voor verheldering en begrip. De 'vroege dyslecticus' leert over het algemeen beter omgaan met de kwaal.
Ondanks de verschillen zien we een aantal problemen bij een ieder met dyslexie.
* Moeite met de verwerking van letters en klanken (informatie).
* Problemen met het leren van 'droge' feitenkennis
* Het toepassen van die kennis bij schriftelijke en mondelinge taken is niet geautomatiseerd (gaat niet vanzelf) .
* Vaak zijn er ook problemen bij hoofdrekenen.
* Bij schriftelijke en/ of mondelinge taken zijn er vaak problemen met concentratie en tempo
Maar niet bij iedere dyslecticus komen deze punten direct naar voren. Andere punten komen dan meer naar voren, zaken die niet direct bij iedere dyslecticus naar voren komen zoals problemen bij het automatiseren van handelingen (b.v.. moeite met autorijden, typen), problemen in de fijne motoriek (b.v.. moeite met pianospelen, balspelen), problemen met oriëntatie in de omgeving (b.v.. richtingsgevoel, moeite met links en rechts), moeite met het snel reproduceren van logische volgorde van gebeurtenissen of processen.
Dyslexie kan ontstaan door hersenbeschadiging, maar dit komt maar zeer weinig voor. Het overgrote deel van de dyslectici zijn er gewoon mee geboren. Bij ongeveer de helft is het genetisch bepaald, of te wel het is erfelijk. Dyslexie is niet te genezen. Wel kan er geleerd worden hoe er mee om te gaan
Dyslectici hebben een andere manier van de informatie die de hersenen via de normale functies binnenkomt ordenen dan mensen die geen dyslexie hebben. Lezen wordt geleerd met behulp van de rechter hersenhelft. Wanneer het lezen meer automatisch gaat neemt de linker hersenhelft deze functie over. Bij dyslectici blijkt dat de linker hersenhelft taken van de rechter overneemt en omgekeerd. Leerprocessen verlopen hierdoor anders. En bij dyslectici blijkt de letter-klankkoppeling (welke geschreven letter hoort bij welke klank) verstoord te zijn. Momenteel wordt er veel onderzoek gedaan naar dyslexie, omdat er eigenlijk nog niet zoveel over bekend is
Hulp bij dyslexie?
Dyslexie is een leerprobleem wat niet te 'genezen' is. Aangezien er een andere manier van functioneren en samenwerken van de beide hersenhelften aan ten grondslag ligt, is het niet te veranderen. Wel kan een dyslecticus leren om te gaan met het probleem.
In Nederland zijn er vele specialisten en een paar instanties waar u terecht kunt voor deskundig advies terecht kunt.
Gespecialiseerde psychologen kunnen de diagnose dyslectisch stellen met behulp van autobiografisch onderzoek (vast stellen waar in het verleden en het nu de problemen optreden). Maar ook erkende orthopedagogen kunnen d.m.v. onderzoek vaststellen of iemand dyslectisch is. Zij helpen dyslectische kinderen door bij het lezen en schrijven hulp te bieden.
Remedial teachers kunnen ook veel begeleiding bieden bij dyslexie. Zoals eerder gezegd, dyslectische kinderen leren op hun eigen manier. De remedial teacher kijkt eerst welke manier van leren iemand gebruikt voor het leren van alledaagse dingen. Deze manier van leren past de remedial teacher dan ook toe op de punten waar het kind leerproblemen heeft. Vaak kent het kind de regels wel, maar weet het niet wanneer en op welke manier het de regels moet toepassen
Ook logopedisten kunnen hulp bieden bij dyslexie. Voor de begeleiding van kinderen met dyslexie beschikt de logopedist over een groot aantal aan oefeningen en methoden.
Naarmate de behandeling jonger gestart wordt is de kans op succes groter omdat het kind dan een hoop basisvaardigheden nog kan aanleren op de juiste manier.
Dyslexie is niet te genezen en in welke mate een kind er mee leert omgaan is afhankelijk van het tijdstip waarop het ontdekt wordt, de begeleiding die het krijgt en vooral de ernst van de dyslexie. Maar met de juiste begeleiding zal er altijd verbetering optreden.
Een boek over dyslexie kan kinderen helpen begrijpen waarom zij moeite hebben met leren. Voor meer informatie en de mogelijkheid om het boek te kopen bij bol.com klik je op de titel:
Boeken voor kinderen:
- Nu weet ik eindelijk wat dyslexie is, Chantal Engbers (6 tot 10 jaar)
- De dyslexie survival gids, Annemie De Bondt (9 tot 12 jaar)
- Schrijven met dyslexie, Leon Biezeman (10 tot 14 jaar)
- Ik ben niet bom!, Marion van de Coolwijk (10 tot 13 jaar)
- Appzurt, dyslexie van a tot z, Leon Biezeman (11 tot 14 jaar)
Boeken voor ouders. leerkrachten en hulpverleners:
- Dyslexie en touwtjespringen, praktisch hulpboek voor ouders van kinderen die lezen lastig vinden, Marijke van Vuure
- Dyslexie voor dummies, Tracey Wood
- Hulpwaaier dyslexie, tips en strategieën bij de hand, Marjolein Naaktgeboren
- Mijn kind heeft dyslexie, gids voor ouders, leerkrachten en hulpverleners, Martine Ceyssens
- Wegwijs in dyslexie en dyscalculie, Training in het leren omgaan met een leerstoornis, Jojanneke Van Der Beek (onze recensie)
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u een persoonlijk advies, dan kunt u hier terecht: Vraag per e-mail of advies aan huis
Informatie voor dit artikel komt van de site www.dyslexie.nl